کودهای ماکرو

1 ـ کودهای ازته: کودهای آمونیاک و کودهای اوره بهترین نمونه کود اوره است.

انواع کودهای آمونیومی: نیترات آمونیوم (جزء بهترین کود ازته)، سولفات آمونیوم، نیترات پتاسیم، نیترات کلسیم

2 ـ کودهای فسفره: سوپر فسفات تریپل و معمولی، اسید فسفریک (باز کننده لوله‌ها در آبیاری قطره‌ای)، فسفات‌های آمونیوم.

توجه: کودهای فسفره قبل از کشت مصرف می‌شوند و مصرف سرک ندارند.

3 ـ کودهای پتاسه: کلرور پتاسیم، سولفات پتاسیم، نیترات پتاسیم

کلسیم و گوگرد بصورت کود استفاده نمی‌شوند و بیشتر همراه با کودهای دیگر مثلاٌ سولفات آمونیوم بکار می‌روند.

4 ـ کودهای مخلوط: NPK کودی کامل است که در آب حل می‌شود و در آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود.

بعد از برداشت محصول هر 18 روز یکبار از کودهای کامل استفاده شود.

سولفات روی جهت جلوگیری از برگ‌سوزی در ترکیب با کود اوره بکار برده می شود.

کودهای میکرو

بصورت پودری و مایع هستند. بیشتر به صورت محلول در آب آبیاری و یا محلول‌پاشی استفاده می‌شوند.

روشهای معمول کوددهی:

1 ـ اختلاط کود با خاک: مورد استفاده برای کودهای پایه NPK

2 ـ انحلال کود با آب آبیاری: برای کودهای اوره، نیترات آمونیوم، اسید فسفریک و نیترات پتاسیم کاربرد دارد.

3 ـ محلول‌پاشی روی برگ: برای کودهای میکرو استفاده دارد.

اگر شرایط آزمایش خاک وجود نداشته باشد می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

نیترات آمونیوم 30-20 کیلوگرم یا سولفات آمونیوم 50 کیلوگرم یا اوره 25 کیلوگرم

سولفات پتاسیم 50 کیلوگرم

گوگرد 50 تا 100 کیلوگرم

سولفات روی 5 کیلوگرم

سولفات منیزیم 20-10 کیلوگرم

سولفات مس 2 کیلوگرم

سولفات منگنز 5 کیلوگرم

فسفات آمونیوم 20-10 کیلوگرم

عناصر اصلی مورد نیاز گوجه:

ازت 370 کیلوگرم در هکتار

فسفر 50 کیلوگرم در هکتار

پتاسیم 680 کیلوگرم در هکتار

منیزیم 290 کیلوگرم در هکتار

کلسیم 45 کیلوگرم در هکتار

از نظر کودهای شیمیایی نیاز گوجه بیشتر به ازت، فسفر و پتاس است.

فسفات دی‌آمونیوم: به ازای هر هکتار گوجه 300 کیلوگرم در نظر می‌گیرند که قبل از کاشت به گیاه می‌دهند.

اوره یا نیترات آمونیوم: میزان مصرف در هر هکتار 300 کیلوگرم است که پس از سبز شدن گیاه بصورت نواری روی زمین پخش می‌کنند.

اگر دیازینون پودر با کودهای ماکرو مخلوط شود بهتر است.

نیتروژن زیاد و پتاسیم کم در ترک خوردن میوه‌ها نقش دارد.

پوسیدگی انتهای میوه (گلگاه): به علت کمبود کلسیم است.

کودهای سرک بعد از رسیدن بوته به 40 سانتیمتری و آغاز گلدهی طبق فرمول زیر قابل استفاده است:

نیترات آمونیوم 680 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

اسید فسفریک 160 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

نیترات پتاسیم 560 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

سولفات منیزیم 260 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

گوجه فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می‌دهد.

مصرف کلرور پتاسیم همزمان با رشد و زمان گلدهی حداقل 4 بار بیشترین تولید را ایجاد می‌کند.

در طول دوره رشد مخصوصاً زمانی که گل به میوه فندقه تبدیل شود نیاز به استفاده از کودهای میکرو می‌باشد.

کودهای میکرو بطور همزمان و بصورت محلول‌پاشی روی برگها استفاده می‌شود.

در زمان میوه‌دهی بوته‌ها می‌توان با استفاده از سولوپتاس بصورت خاکی و میزان 10 کیلوگرم در هر هکتار و از طریق آب آبیاری و یا دفاندر پتاسیم بصورت محلول‌پاشی روی بوته‌ها و نسبت 2 لیتر در هزار لیتر آب نیاز بوته را به پتاسیم برطرف کرد.

کود مایع: زمان مصرف این کود بعد از دادن کود سرک هر 15 روز یکبار و حداکثر 2 یا 3 دفعه توصیه می‌شود.

آفات گوجه فرنگی

آفات مهم گوجه فرنگی: شته ـ کنه و کرمها

شته: برای مبارزه با شته علفهای هرز نابود شود. لانه مورچه‌ها از بین برود. برگهای آلوده قطع شوند. نصب مقواهای زرد آغشته به مواد شیرین، مبارزه بوسیله سموم شته‌کش مانند آزینفوس، آندوسولفان و پاراتیون

کرم میوه: یکی از شایع‌ترین آفات گوجه است که برای مبارزه با آن باید از سم کارباریل استفاده کرد.

برای مبارزه با شب‌پره زمستانی مقدار 800 گرم لیندین 25 درصد را با 80 کیلوگرم سبوس و دو حلب آب مخلوط نموده و به نسبت هر 60 کیلو طعمه در یک هکتار مصرف نماییم.

برای مبارزه با شته یکی از سموم مالاتیون 50 درصد یا دیازینون 20 درصد به نسبت حدود 5/1 لیتر در هزار لیتر آب مخلوط کرده و مزرعه را سمپاشی نمایید.

سم بی‌متروزین یا چس برای نابودی شته‌ها استفاده می‌شود.

بیماریهای شایع در گوجه فرنگی

قارچ‌کش: کاپتان  ـ مانکوزب

ساده‌ترین روش قارچ‌کشی: برای هر 1000 متر مربع 10 کیلوگرم گرانول ریدومیل با 2 کیلوگرم بنومیل مخلوط شده و به نسبت یکنواخت در سطح زمین پخش و شخم زده شود.

رطوبت کم باعث کاهش رشد و عدم گرده‌افشانی و رطوبت بالا باعث خفگی و پوسیدگی ریشه، زرد شدن برگهای پایینی، گل‌ریزی، کاهش طول ساقه، پیری پیش از بلوغ و شیوع بیماریهای قارچی فیتوفتورا و ریزوکتونیا می‌شود.

شاخه‌ها و خوشه‌گلهای نزدیک به زمین حتماٌ حذف شوند برای اینکه بوته آفت و بیماری نگیرد.

سمپاشی با قارچ‌کش‌های مختلف مانند کاپتان، تایرام، دودین و اکسی کلرور مس چند هفته قبل از برداشت.

در زمان بروز پوسیدگی میوه یا خال سیاه (آنتراکنوز) از سموم مانکوزب و مانب باید استفاده کرد.

در زمان بیماری بادزدگی (سوختگی شاخ و برگ) هر 10 روز باید سمپاشی صورت گیرد.

اگر قسمتهای هوایی گیاه آسیب ببیند بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی بروز کرده است که برای درمان آن باید از بنومیل یا کاربندازیم در پایه هر گیاه استفاده کرد.

در صورت بروز بیماری لکه باکتریایی که لکه‌هایی سیاه و برجسته روی میوه ظاهر می‌شود باید از سموم مانب و زینب و داکونیل در زمان آلودگی استفاده کرد.

نماتد خاک: ریشه‌ها متورم شده و حالت کیست پیدا می‌کند باید از متیل بروماید و متام سدیم استفاده کرد.

بیماری فیتوفتور اینفستانس: روی برگها لکه‌های نامنظم بی‌رنگ که بعداًٌ قهوه‌ای می‌شود ظاهر می‌گردد.

سموم پیشنهادی: متالاکسیل، بنالاکسیل، سموم حاوی مس

پیچیدگی برگها نیز ناشی از وجود کنه بر روی برگها می‌باشد که برای مبارزه از کوزون استفاده می‌کنیم.

برای از بین بردن کرمهای خانواده اسفیجیده و کرم هلیوتیس از سم کارباریل استفاده می‌شود.

یکی از سفیدک‌هایی که مشاهده شد سفیدک سطحی  بود که به صورت لایه سفید رنگی در سطح برگ دیده می‌شود که برای مبارزه با آن از دینو کاپ یا کاپتان استفاده می‌شود.

نوع دیگری از سفیدک ، سفیدک ظاهری می باشد که در زمانی که هوا گرم نباشد از گوگرد و در صورتی که هوا گرم باشد از کوزان استفاده می‌شود که این سفیدک به صورت لایه‌هایی سفیدرنگ در زیر برگ دیده می‌شوند. از مانب نیز می‌توان برای مبارزه با سفیدک‌ها استفاده کرد.

 

هنگام مشاهده علائم اولیه سوختگی زودرس از قارچ‌کش‌های حفاظتی از قبیل کاربامات‌ها، کلروتالونیل، ترکیبات مسی به فاصله 7 روز در آب و هوای خنک و تا فاصله 10 روز در آب و هوای خشک استفاده گردد.

برای مبارزه با بیماری فوزاریوم که رنگ برگهای گوجه را آجری متمایل به قهوه‌ای می‌کند می‌توان بوته‌های گوجه فرنگی را به فاصله هر 15 روز یکبار با فسفیمکس به نسبت 2 لیتر در 1000 لیتر آب بر روی بوته‌ها سمپاشی نمود.

لیست علف‌کشهای موجود در بازار:

پاراکوات، گراماکسون، توتریل، ترفلان، سونالان، سنکور، گالانت، بازاگرافارقام خوب گوجه:

کلاستر، چری (گیلاسی)، کالیبرا، کنزو، باربارا

بهترین PH خاک برای کشت گوجه فرنگی 5/5 تا 8/6

متوسط جوانه‌زنی بذر گوجه فرنگی: 6-4 روز

برداشت محصول: 70-60 روز

بهترین درجه حرارت برای جوانه‌زنی: 30-25 سانتیگراد

زمان انتقال نشاء به زمین اصلی زمانی است که ارتفاع بوته 30-20 سانتیمتر شود.

برای کشت نشاء در زمین اصلی حفره‌هایی با فاصله 60-40 ایجاد می‌کنند. اگر تراکم بوته بصورت 5/2 بوته در متر مربع در نظر گرفته شود برای هر هکتار نیاز به 25000 بوته وجود دارد.

درجه حرارت مناسب برای رشد و گلدهی گوجه فرنگی در روز 25-21 درجه سانتیگراد و در شب 19-17 درجه سانتیگراد است.

در حالت معمولی گوجه هر 2 روز یکبار یا یک روز در میان آبیاری می‌شود. در هوای سردتر هر 7 یا 8 روز یکبار آبیاری انجام می‌شود.

سه عنصر اصلی برای گوجه فرنگی: فسفر ـ پتاسیم ـ ازت

آمار تولید گوجه در ایران 400-300 تن در هکتار است. در دنیا 800-700 تن در هکتار است.

بهترین حالت برای برداشت میوه رسیده سفت است که به رنگ قرمز روشن (صورتی) است.

برای بسته‌بندی میوه‌های از جعبه‌های پلاستیکی استفاده شود بهتر است.

برخی از روشهای تربیت بوته:

1 ـ روش سنتی خوابانیدن ـ روش متوالی قوسی ـ روش پرورش روی سیم با ارتفاع بلند ـ روش کشت بینابینی ـ روش قلابی

بذر گوجه ردکلاد برای نواحی گرم مناسب است.

بذر گوجه ردتاپ دارای بوته‌های بلند، میوه درشت کروی شکل و محصول فراوان است.

بذر گوجه اوربانا دارای محصول فراوان، خوش رنگ و خوشمزه می‌باشد.

هرس اولیه زمانی است که بوته 30 سانتیمتری می‌شود.

هرس در گوجه هر 3 روز یکبار انجام شود.

هر بوته گوجه فرنگی در طول رشد 65 لیتر آب مصرف می‌کند.

روش تراوایی به دلیل افزایش بهره‌وری آب مصرفی، ممانعت از رشد علفهای هرز و کاهش بیماریهای قارچی بهترین شیوه آبیاری گوجه است.

میزان برداشت عناصر غذایی گوجه فرنگی با 90 تن عملکرد بیش از 260 کیلوگرم ازت (N ) , 100 کیلوگرم فسفر (P2O5) , 520کیلوگرم پتاسیم (K2O) , 40 کیلوگرم منیزیم , 60 کیلوگرم گوگرد و رقمی بیش از 100 کیلوگرم در هکتار کلسیم می‌باشد . ولی مقدار برداشت عناصر ریز معدنی در مقایسه با عناصر پرمصرف بسیار کم و ناچیز است .

مثلا برای برداشت 48 تن در هکتار گوجه فرنگی فقط 608 گرم مس (Cu), 535 گرم آهن (Fe)،  95 گرم منیزیم (Mn) ,60 گرم روی(Zn) و 28 گرم بر (B) برداشت می‌گردد که در مقایسه با مقادیر عناصر پرمصرف بسیار ناچیز ولی مهم می‌باشند.

اطلاعاتی درباره کودهای شیمیایی

16 عنصر شیمیایی مورد نیاز برای رشد گیاه:

عناصر H هیدروژن (از طریق آب)، C کربن (تزریق دی‌اکسید کربن)، O اکسیژن (از طریق هوا)

تقسیم‌بندی عناصر غذایی:

1 ـ عناصر ماکرو (پر مصرف): N ازت، P فسفر، K پتاسیم، Ca کلسیم، Mg منیزیم، S گوگرد

2 ـ عناصر میکرو (کم مصرف): Fe آهن، Cu مس، Zn روی، Mn منگنز، B بر، Mo مولیبدن

N (ازت) برای رشد رویشی، P (فسفر) برای گسترش ریشه‌ها، K (پتاسیم) باعث افزایش مقاومت گیاه به آفات می‌شود.

N (ازت):

بیشتر از سایر مواد غذایی در تغذیه گیاه مصرف می‌شود و همواره در دوره رشد بصورت تدریجی مصرف شود. نیاز گیاهان به ازت زیاد است.

راههای مصرف: آب آبیاری، محلول‌پاشی روی برگ یا خاک قبل از کشت

علائم کمبود: توقف رشد رویشی، تغییر رنگ برگ به سبز کم رنگ یا زرد، رنگ میوه‌ها روشن، گل کوچک مانده و می‌ریزد، رشد بیش از حد ریشه و قهوه‌ای شدن ریشه.

درمان کمبود ازت: کوددهی سرک ازت به خاک 50-20 کیلوگرم در هکتار یا محلول‌پاشی اوره 500-200 گرم در 100 لیتر آب هر دو هفته یکبار در هنگام غروب خورشید.

دو شکل کلی کودهای ازته:

1 ـ بصورت آلی: کودهای دامی، پودر استخوان

2 ـ بصورت معدنی: کودهای شیمیایی از قبیل نیترات آمونیوم، فسفات آمونیوم، اوره.

مصرف بیش از حد ازت باعث بیماری قارچی مثل پیتیوم می‌شود.

K (پتاسیم):

عامل مهم تسهیل در انتقال مواد غذایی و آهن است. گیاه را در برابر سرما و گرما و بیماری مقاوم می‌کند. فسفر قبل از شروع کاشت مصرف می‌شود.

علائم: سطح میوه‌ها غیر طبیعی می‌شود. رنگ میوه نامناسب می‌شود.

درمان کمبود: بصورت سرک قبل از کشت یا محلول‌پاشی با سولفات پتاسیم به میزان 2 در 1000

Ca (کلسیم):

عمدتاٌ در برگ گیاهان وجود دارد.

علائم کمبود: حاشیه برگها قهوه‌ای و پیچدار شده و برگها کوچک باقی می‌مانند. نوک ریشه‌ها می‌میرد و در قسمتهای باقیمانده ریشه زایده‌هایی شبیه غده‌های کوچک ساخته می‌شود.

درمان کمبود: محلول‌پاشی با نیترات کلسیم 800 گرم در 100 لیتر آب

P (فسفر):

این عنصر به توسعه ریشه و رشد و باردهی گیاه کمک می‌کند.

علائم کمبود: برگها سبز تیره مایل به ارغوانی و بنفش، برگها کوچک و براق مانده و لکه‌های قهوه‌ای روی برگهای مسن ایجاد می‌شود. پیچیدگی برگها به پشت

درمان کمبود: استفاده از کود سوپر فسفات تریپل به میزان 20 گرم در هر متر مربع یا فسفات منوپتاسیم به مقدار 50-30 میلی‌گرم در لیتر همراه آب آبیاری.

Mg (منیزیم):

این عنصر در ساختمان کلروفیل بکار می‌رود.

علائم کمبود: وجود لکه‌های موجدار و قهوه‌ای با ظاهری چروکیده، میوه‌ها کوچک مانده و بافت میوه نرم می‌شود.

درمان کمبود: محلول‌پاشی با سولفات منیزیم 2 کیلوگرم در 100 لیتر هر 2 هفته

S (گوگرد):

نقش گوگرد در تشکیل پروتئین و اسید آمینه است.

درمان کمبود: استفاده از کود سوپر فسفات، سولفات آمونیوم، گل گوگرد، سولفات کلسیم

عناصر میکرو (کم مصرف):

Fe (آهن):

این عنصر در ساخت و تولید سبزینه نقش مهمی دارد.

علائم کمبود: رنگ برگهای جوان زرد روشن می‌شود. احتمال سوختگی برگها

درمان کمبود: محلول‌پاشی سولفات آهن 150 گرم در 100 لیتر آب

Mn (منگنز):

نیاز گیاه به این عنصر کم است. کمبود و فراوانی منگنز هر دو سبب زردی گیاه می‌شود.

علائم کمبود: زرد شدن تمام سطح برگچه‌ها و زرد شدن جوانه گلها، ایجاد نقاط سوخته روی برگها بصورت لکه‌های مواج در آمدن

درمان کمبود: محلول‌پاشی سولفات منگنز 500 گرم در 100 لیتر آب یا 50 گرم در هر متر مربع

Cu (مس):

علائم کمبود: رشد گیاه متوقف، ارتفاع گیاه کم، وجود لکه‌های زرد در قسمت میانی برگهای بالغ، میوه‌ها کوچک هستند.

درمان کمبود: محلول‌پاشی با سولفات مس 1 گرم در لیتر به همراه 5 گرم در لیتر آهک

Zn (روی):

در رشد و میوه‌دهی و مقاومت بوته در مقابل بیماریهای قارچی مؤثر است.

علائم کمبود: کاهش گلدهی و ریزش گلها

درمان کمبود: محلول‌پاشی با سولفات روی 500 گرم در 100 لیتر آب

B (بر):

علائم کمبود: مرگ جوانه‌ها و نقاط رشدی، ایجاد ظاهر پرپشت و بدشکل

درمان کمبود: استفاده از 10 کیلوگرم بوراکس در هکتار یا محلول‌پاشی بوراکس 100 گرم در 100 لیتر آب

Mo (مولیبدن):

علائم کمبود: ایجاد سوختگی در نوک و حاشیه برگها

درمان کمبود: مصرف مولیبدات پتاسیم به میزان 150 میلی‌گرم در متر مربع بصورت خاکی یا محلو‌پاشی 1 گرم در لیتر

Cl (کلر):

علائم کمبود: پژمردگی گیاه

درمان کمبود: استفاده از کلرور پتاسیم

کودهای ماکرو

1 ـ کودهای ازته: کودهای آمونیاک و کودهای اوره بهترین نمونه کود اوره است.

انواع کودهای آمونیومی: نیترات آمونیوم (جزء بهترین کود ازته)، سولفات آمونیوم، نیترات پتاسیم، نیترات کلسیم

2 ـ کودهای فسفره: سوپر فسفات تریپل و معمولی، اسید فسفریک (باز کننده لوله‌ها در آبیاری قطره‌ای)، فسفات‌های آمونیوم.

توجه: کودهای فسفره قبل از کشت مصرف می‌شوند و مصرف سرک ندارند.

3 ـ کودهای پتاسه: کلرور پتاسیم، سولفات پتاسیم، نیترات پتاسیم

کلسیم و گوگرد بصورت کود استفاده نمی‌شوند و بیشتر همراه با کودهای دیگر مثلاٌ سولفات آمونیوم بکار می‌روند.

4 ـ کودهای مخلوط: NPK کودی کامل است که در آب حل می‌شود و در آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود.

بعد از برداشت محصول هر 18 روز یکبار از کودهای کامل استفاده شود.

سولفات روی جهت جلوگیری از برگ‌سوزی در ترکیب با کود اوره بکار برده می شود.

کودهای میکرو

بصورت پودری و مایع هستند. بیشتر به صورت محلول در آب آبیاری و یا محلول‌پاشی استفاده می‌شوند.

روشهای معمول کوددهی:

1 ـ اختلاط کود با خاک: مورد استفاده برای کودهای پایه NPK

2 ـ انحلال کود با آب آبیاری: برای کودهای اوره، نیترات آمونیوم، اسید فسفریک و نیترات پتاسیم کاربرد دارد.

3 ـ محلول‌پاشی روی برگ: برای کودهای میکرو استفاده دارد.

اگر شرایط آزمایش خاک وجود نداشته باشد می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

نیترات آمونیوم 30-20 کیلوگرم یا سولفات آمونیوم 50 کیلوگرم یا اوره 25 کیلوگرم

سولفات پتاسیم 50 کیلوگرم

گوگرد 50 تا 100 کیلوگرم

سولفات روی 5 کیلوگرم

سولفات منیزیم 20-10 کیلوگرم

سولفات مس 2 کیلوگرم

سولفات منگنز 5 کیلوگرم

فسفات آمونیوم 20-10 کیلوگرم

عناصر اصلی مورد نیاز گوجه:

ازت 370 کیلوگرم در هکتار

فسفر 50 کیلوگرم در هکتار

پتاسیم 680 کیلوگرم در هکتار

منیزیم 290 کیلوگرم در هکتار

کلسیم 45 کیلوگرم در هکتار

از نظر کودهای شیمیایی نیاز گوجه بیشتر به ازت، فسفر و پتاس است.

فسفات دی‌آمونیوم: به ازای هر هکتار گوجه 300 کیلوگرم در نظر می‌گیرند که قبل از کاشت به گیاه می‌دهند.

اوره یا نیترات آمونیوم: میزان مصرف در هر هکتار 300 کیلوگرم است که پس از سبز شدن گیاه بصورت نواری روی زمین پخش می‌کنند.

اگر دیازینون پودر با کودهای ماکرو مخلوط شود بهتر است.

نیتروژن زیاد و پتاسیم کم در ترک خوردن میوه‌ها نقش دارد.

پوسیدگی انتهای میوه (گلگاه): به علت کمبود کلسیم است.

کودهای سرک بعد از رسیدن بوته به 40 سانتیمتری و آغاز گلدهی طبق فرمول زیر قابل استفاده است:

نیترات آمونیوم 680 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

اسید فسفریک 160 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

نیترات پتاسیم 560 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

سولفات منیزیم 260 کیلوگرم در هکتار در طول برداشت

گوجه فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می‌دهد.

مصرف کلرور پتاسیم همزمان با رشد و زمان گلدهی حداقل 4 بار بیشترین تولید را ایجاد می‌کند.

در طول دوره رشد مخصوصاً زمانی که گل به میوه فندقه تبدیل شود نیاز به استفاده از کودهای میکرو می‌باشد.

کودهای میکرو بطور همزمان و بصورت محلول‌پاشی روی برگها استفاده می‌شود.

در زمان میوه‌دهی بوته‌ها می‌توان با استفاده از سولوپتاس بصورت خاکی و میزان 10 کیلوگرم در هر هکتار و از طریق آب آبیاری و یا دفاندر پتاسیم بصورت محلول‌پاشی روی بوته‌ها و نسبت 2 لیتر در هزار لیتر آب نیاز بوته را به پتاسیم برطرف کرد.

کود مایع: زمان مصرف این کود بعد از دادن کود سرک هر 15 روز یکبار و حداکثر 2 یا 3 دفعه توصیه می‌شود.

آفات گوجه فرنگی

آفات مهم گوجه فرنگی: شته ـ کنه و کرمها

شته: برای مبارزه با شته علفهای هرز نابود شود. لانه مورچه‌ها از بین برود. برگهای آلوده قطع شوند. نصب مقواهای زرد آغشته به مواد شیرین، مبارزه بوسیله سموم شته‌کش مانند آزینفوس، آندوسولفان و پاراتیون

کرم میوه: یکی از شایع‌ترین آفات گوجه است که برای مبارزه با آن باید از سم کارباریل استفاده کرد.

برای مبارزه با شب‌پره زمستانی مقدار 800 گرم لیندین 25 درصد را با 80 کیلوگرم سبوس و دو حلب آب مخلوط نموده و به نسبت هر 60 کیلو طعمه در یک هکتار مصرف نماییم.

برای مبارزه با شته یکی از سموم مالاتیون 50 درصد یا دیازینون 20 درصد به نسبت حدود 5/1 لیتر در هزار لیتر آب مخلوط کرده و مزرعه را سمپاشی نمایید.

سم بی‌متروزین یا چس برای نابودی شته‌ها استفاده می‌شود.

بیماریهای شایع در گوجه فرنگی

قارچ‌کش: کاپتان  ـ مانکوزب

ساده‌ترین روش قارچ‌کشی: برای هر 1000 متر مربع 10 کیلوگرم گرانول ریدومیل با 2 کیلوگرم بنومیل مخلوط شده و به نسبت یکنواخت در سطح زمین پخش و شخم زده شود.

رطوبت کم باعث کاهش رشد و عدم گرده‌افشانی و رطوبت بالا باعث خفگی و پوسیدگی ریشه، زرد شدن برگهای پایینی، گل‌ریزی، کاهش طول ساقه، پیری پیش از بلوغ و شیوع بیماریهای قارچی فیتوفتورا و ریزوکتونیا می‌شود.

شاخه‌ها و خوشه‌گلهای نزدیک به زمین حتماٌ حذف شوند برای اینکه بوته آفت و بیماری نگیرد.

سمپاشی با قارچ‌کش‌های مختلف مانند کاپتان، تایرام، دودین و اکسی کلرور مس چند هفته قبل از برداشت.

در زمان بروز پوسیدگی میوه یا خال سیاه (آنتراکنوز) از سموم مانکوزب و مانب باید استفاده کرد.

در زمان بیماری بادزدگی (سوختگی شاخ و برگ) هر 10 روز باید سمپاشی صورت گیرد.

اگر قسمتهای هوایی گیاه آسیب ببیند بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی بروز کرده است که برای درمان آن باید از بنومیل یا کاربندازیم در پایه هر گیاه استفاده کرد.

در صورت بروز بیماری لکه باکتریایی که لکه‌هایی سیاه و برجسته روی میوه ظاهر می‌شود باید از سموم مانب و زینب و داکونیل در زمان آلودگی استفاده کرد.

نماتد خاک: ریشه‌ها متورم شده و حالت کیست پیدا می‌کند باید از متیل بروماید و متام سدیم استفاده کرد.

بیماری فیتوفتور اینفستانس: روی برگها لکه‌های نامنظم بی‌رنگ که بعداًٌ قهوه‌ای می‌شود ظاهر می‌گردد.

سموم پیشنهادی: متالاکسیل، بنالاکسیل، سموم حاوی مس

پیچیدگی برگها نیز ناشی از وجود کنه بر روی برگها می‌باشد که برای مبارزه از کوزون استفاده می‌کنیم.

برای از بین بردن کرمهای خانواده اسفیجیده و کرم هلیوتیس از سم کارباریل استفاده می‌شود.

یکی از سفیدک‌هایی که مشاهده شد سفیدک سطحی  بود که به صورت لایه سفید رنگی در سطح برگ دیده می‌شود که برای مبارزه با آن از دینو کاپ یا کاپتان استفاده می‌شود.

نوع دیگری از سفیدک ، سفیدک ظاهری می باشد که در زمانی که هوا گرم نباشد از گوگرد و در صورتی که هوا گرم باشد از کوزان استفاده می‌شود که این سفیدک به صورت لایه‌هایی سفیدرنگ در زیر برگ دیده می‌شوند. از مانب نیز می‌توان برای مبارزه با سفیدک‌ها استفاده کرد.

 

هنگام مشاهده علائم اولیه سوختگی زودرس از قارچ‌کش‌های حفاظتی از قبیل کاربامات‌ها، کلروتالونیل، ترکیبات مسی به فاصله 7 روز در آب و هوای خنک و تا فاصله 10 روز در آب و هوای خشک استفاده گردد.

برای مبارزه با بیماری فوزاریوم که رنگ برگهای گوجه را آجری متمایل به قهوه‌ای می‌کند می‌توان بوته‌های گوجه فرنگی را به فاصله هر 15 روز یکبار با فسفیمکس به نسبت 2 لیتر در 1000 لیتر آب بر روی بوته‌ها سمپاشی نمود.

لیست علف‌کشهای موجود در بازار:

پاراکوات، گراماکسون، توتریل، ترفلان، سونالان، سنکور، گالانت، بازاگراف

افات:

? سن گندم : 
سن کندم در دو مرحله خسارت می زند . اولین مرحله سن مادر است که در بهار هنگامی که دما به حدود 10 درجه می رسد از مخفی گاه زمستانه خود بیرون می آید و به مزارع حمله می کند. سن مادر از برگها و جوانه انتهایی تغذیه می کند و باعث از بین رفتن گندم می شود . برای مبارزه باید به جمعیت آن در مزرعه دقت کرد در مزارعی که بیشتر از 3 تن عملکرد دارند تعداد 5- 4 سن مادر در متر مربع را باید مبارزه نمود . بعد از تغذیه سن مادر در پشت برگها تخم گذاری می کند که سن پوره خارج شده از تخمها با مکیدن شیره دانه ها باعث خسارت می شوند . که در مزارع بابیش از 3 تن عملکرد تعداد 7 - 6 پوره در متر مربع را باید مبارزه نمود . برای مبارزه از سم فنیتریتیون و فنتیون به میزان 1.2 لیتر در هکتار مصرف می شود . 

? شته روسی : 
علایم حمله آن به گندم به این صورت است که کندم بنفش می شود و کوتوله باقی می ماند و به خوشه نمی رود . برگ در امتداد رگبرگها بنفش می شود .برای مبارزه با آن در زمان مبارزه با سن گندم آن نیز کنترل می شود .دیگر آفات گندم خسارت چندانی نمی زنند و در هنگام مبارزه با سن گندم کنترل می شوند.از بیماریهای گندم می توان به سیاهک آشکار اشاره نمود : بوته های بیمار قوی تر و رشد سریعی دارند . عامل بیماریزا روی گل فعالیت دارد و سنبله را به یک توده سیاه تبدیل می کند . 
توسط باد پراکنده می شود برای مبارزه با آن از سموم ویتاواکس و کاربندازیم بصورت پودر وتابل قابل حل در آب و به میزان 200 گرم برای 100 کیلو بذر استفاده می شود . 

? سیاهک پنهان : 
علایم آن شامل کوتاه ماندن ساقه و کاهش برگها و کوچک ماندن برگها است و رنگ برگها در سطح گره فوقانی به آبی مایل به سبز تبدیل می شوند .سنبله ها کوتاهتر یا دراز تر هستند در هنگام رمنکوبی دانه های آلوده شکسته و قارچ روی دانه های سالم میریزد و آنها را آلوده می کند و یا در خاک میریزد که تا 1 سال قوه نامیه خود را حفظ می کند .که از زمان جوانه زنی فعالیت آن شروع می شود . برای مبارزه با آن باید بذور را با سموم ویتاواکس و کاربندازیم به میزان 200 گرم در 100 کیلو بذر صدعفونی نمود . 

? سفیدک سطحی : 
اگر در اواخر فروردینتا اوایل خرداد بارندگی زیاد باشد بروز می کند . ابتدا در قسمتهای پایینی در سطح پهنک و نزدیک رگبرگها لکه های پراکنده? کوچک و کشیده با پوشش تار عنکبوتی سفید ظاهر می شود که با افزایش ضخامت خاکستری و قهوه ای روشن می شود . برای مبارزه باید از ارقام مقاوم استفاده نمود و از ارکیبات گوگردی یا کاراتان ستفاده نمود .گندم معمولا هر 15 -10 روز یکبار باید آبیاری شود . که معمولا گندم به 5 آب نیاز دارد که شامل خاک آب که اولین آبیاری را می گویند و دوم در هنگام پنجه زنی و سوم در هنگام ساقه رفتن و چهارم هنگام گلدهی و آخر در هنگام دانه بستن می باشد . 

? برداشت : 
هنگامی که دانه ها سخت شدند که دیگر با ناخن تقسیم نمی شدند و رطوبت دانه14? می باشد هنگام درو می باشد . برای برداشت باید از کمباین های که معاینه فنی شده اند استفاده شود که بهتر است نو باشند و ریزش بیشتر از 5? نداشته باشند . 

? بررسی اقتصادی خاکورزی حفاظتی در تناوب گندم- آیش
فرسایش بادی و وزش گرد وغبار مرسوم ، بر زمین هایی که مورد خاکورزی گندم زمستانه- آیش تابستانه ، در واشنگتن شرقی ایالات متحده ی آمریکا قرار دارند، باروری خاک را کاهش می دهند و می توانند با کیفیت نا مطلوب هوا همکاری کنند.خاکورزی خفاظتی در طول آیش، برای کاهش دادن فرسایش و گرد و غبار شناخته شده است اما خاکورزی سنتی(CT) هنوز بر بیش از 80 درصد زمینهای این منطقه به کار برده می شود. این مقاله نتایج اقتصادی یک دوره ی 5 ساله(سالهای زراعی 1995 تا 1999 ) سیستم خاکورزی را که در منطقه ی لیند واشنگنتن پژوهش شده است گزارش می دهد. 

میانگین بارش سالانه پایگاه 224 و خاک لومی سیلتی شانو ( سیلتی زبر، مخلوط شده، فوق العاده فعال، مرطوب Xeric Hapolcambids )است. سیستم های خاکورزی هستند: 1- خاکورزی سنتی(CT توضیح در روبرو)-2-حداقل خاکورزی(MT:کشت وعلف کشها)-3- حداقل خاکورزی تاخیری(DMT:علف کشها وکشت تاخیری). محصول دانه ای گندم در میان این سالها بین 79/1 تا 20/5 در هکتار برآورد شده است. 

اما بین محصول دانه ای سیستم های خاکورزی در هر سال یا هنگام تحلیل میان سالها اختلافی وجود ندارد. سیستم خاکورزی ، به طور اقتصادی ، بر اساس برگشتی بازار نسبت به هزینه های کل تولید مشابه بودند، اما DMA از CT براساس برگشتی بازار نسبت به هزینه های متغیر ، سود آوری کمتری داشت(البته این سودآوری کمتر، چندان محسوس نبود).تحلیل گران اقتصادی نشان می دهند که هیچ کمک مالی مورد نیاز نمی باشد تا تولید کنندگان را برای تغییر از شیوه ی سنتی به شیوه ی آیش با شخم کمتر ترغیب کند، زیرا این سیستم ها در مجموع سود آور هستند. چون هیچ طعمه و دلیل اقتصادی بلند مدت و کوتاه مدتی برای تبدیل کردن CT به MT ( که خاک را حفظ می کند) وجود ندارد ، این یک راه حل پیروزمندانه و موفقیت آمیز برای کشاورزان و محیط زیست می باشد. 
هنگامی که مساحت زمین تحت آیش تابستانه(بهاره) در آمریکا در طول سه دهه ی گذشته کاهش پیدا کرد، تناوب گندم-آیش زمستانه(پاییزه)، سیستم مسلط و عمده ی کاشت در مناطقی که بارندگی سالانه یکمتر از 350 میلیمتر دارند، باقی ماند. در ایالت واشنگتن شرقی و مناطق شمال مرکزی ، آیش بهاره- گندم پاییزه ، سیستم مسلط و عمده ی کاشت بر تقریبا 2 میلیون هکتار می باشد. کشاورزان در گریت پلین شمالی به طور مشخص فرسایش بادی را در زمین های آیش شده کاهش دادند با پذیرفتن سیستم خاکورزی کمینه (MT) و تمرین سیستم های بدون خاکورزی و شواهد تازه ای کاهش مشابه را در فرسایش بادی و تحمل در برابر گرد و غبار باد در پاسیفیک نوثوست نشان می دهد. 

مرکز اطلاعات خاکورزی حفاظتی(CTIC) گزارش داد که کشاورزان در ایالات های گریت پلین غربی و پاسیفیک روشهای MT و بدون خاکورزی را بر 34 درصد زمینهای زراعی بکار بردند. اگرچه در ایالت واشنگتن فقط 26 درصد زمینهای زراعی در روش MT و بدون خاکورزی بودند. در واشنگتن شرقی- مرکزی که بارش سالانه معمولا بین 150 تا 300 میلی متر است، حتی آیش MT کمیاب است. برای مثال ، در حومه آدامز قلب منطقه گندم- آیش واشنگتن ، خاکورزی سنتی هنوز بر 88 درصد زمینهای زراعی بکار برده می شود. 

بیشترین مطالعات اخیر اقتصادی روشهای بدون خاکورزی و MT در سیستم گندم- آیش به منطقه ی گریت پلین آمریکا و پریریس کانادا مربوط می شود. بازنگری این کار نشان داده است که سودبخشی مرتبط به این سیستم های خاکورزی در مناطق نسبتا کم آب، با تغییر موقعیت تغییر کرده است، اگرچه ، کاهش خاکورزی عمدتا برگشتی خالص را افزایش می دهد وقتی شدت کشت زراعتی هم افزایش یابد. 
وقتی پیشنهاد این سیستم ها برای خاک و هوا مفید تشخیص داده شدند، برخی پژوهشگران گزارش دادند که برای روش بدون خاکورزی هزینه تولید بالاتر است. اسمیت و همکارانش گزارش دادند که حضور غیر قابل کنترل علفهای هرز در روش بدون خاکورزی در مناطق نسبتاکم آب می تواند به طور عمده هزینه ی علف کشی و تولید کل را با ببرد. اگرچه پژوهش های اخیر کشاورزانی که روش بدون خاکورزی را در یک منطقه نسبتا کم آب واشنگنتن شرقی آزمایش کرده اند، آشکار می کند که هزینه ی تولید آنها برای کشت هایی که بذرپاشی آنها در بهار انجام می شود کمتر از روش CT بوده است. خاکورزی سنتی که در طول آیش به کار برده می شود شدید است و اغلب خاک را نسبت به فرسایش آسیب پذیر می کند.


کمبود پس مانده های گیاهی،کلوخه و زبر خاک بر سطح خاک می تواند یک تهدید فرسایش بادی خطرناک را بوجود آورد و مطرح سازد. سیستم خاکورزی حفاظتی در پاسیفیک نوثوست عموما ابزار بدون برگردان را به کار گرفت مانند تیغه پهن V شکل برای خاکورزی مقدماتی بهاره ، به همراه استفاده از علف کشها بجای یک یا دو عملیات خاکورزی. 

این کار مقادیر بیشتری پس مانده های سطحی و زبری خاک را در طول آیش در مقایسه با روش CT حفظ می کند. لی خبر داد که ذرات گرد وغبار معلق که 10 میکرو متر (PM-10) و کوچکتر بودند در اسپوکان ایالت WA به 31 تا 54 درصد کاهش خواهند یافت، اگر خاکورزی حفاظتی یا روش بدون خاکورزی جایگزین آیش بهاره سنتی شود. 
هر دو منطقه ی اسپوکان و تری سیتیز اوربان در مواجهه با استانداردهای دولتی کیفیت هوا برای PM-10 در چندین مورد رد شدند. یکی از این موارد، در طول یک توفان غبار (شن) بزرگ در 25 سپتامبر 1999 بود، وقتی که PM-10 به405 میکرو گرم رسید که تقریبا سه برابر استاندار مجاز ملی 150 می باشد. در آن روز، در تصادف چند اتومبیل در نزدیک پندلتون هفت سرنشین کشته و22 نفر مجروح شدند. بله ، تخلف از فرمان استاندارد های دولتی کیفیت هوا، که نمایندگان کیفیت هوا طرحها را گسترش می دهند تا این مشکل را حل کنند. 

چرا بیشتر کشاورزان گندم- آیش در پاسیفیک نوثوست درون مرزی خاکورزی حفاظتی را کار نمی برند؟ برخی کشاورزان میزان دانه آب ناکافی برای استقرار موقعیت گندم پاییزه ، مشکلات در کنترل دم روباهی کلاهی (bromus tecnicum ) و دیگر علفهای هرز ، به علاوه ی شیارباز کن دانه به علت پس مانده بیش از حد را دلیل این موضوع می آورند. 

همچنین مواردی درباره ی خطر سرمایه گذاری در ابزار های خاکورزی حفاظتی نمایان و آشکار می شود تا برای برخی کشاورزان واشنگتن شرقی زمینه ی بی میلی شود وآنها سیستم های آیش خاکورزی حفاظتی را قبول نکنند این مقاله عملکرد محصول دانه ای و سودبخشی روش خاکورزی کمینه (حداقل خاکورزی:MT ) و روش خاکورزی کمینه ی تاخیری (حداقل خاکورزی تاخیری :DMT) را در مقایسه با خاکورزی سنتی (CT) گزارش می دهد( برای کشت گندم آیش در واشنگتن شرقی نسبتا کم آب). 

? وسایل و روشهای آزمایش
آزمایش سیستم خاکورزی تناوب گندم- آیش از آگوست 1993 تا جولای 1999 در ایستگاه پژوهشی آیشی دانشگاه ایالت واشنگتن در لیند واشنگتن انجام شد. اگرچه اولین عملیات آیش در سال 1993 رخ داد ، اما پژوهش به مانند یک تحقیق5 ساله تولید گندم انجام شد که از 1995 تا 1999 طول کشید(جدول 1) خاک لومی سیلتی شانو بیشتر از 2 متر عمق با شیب کمتر از 2 درصد داشت. این طرح آزمایشی یک بلوک کامل تصادفی از سه سیستم خاکورزی بود که چهار دفعه تکرار شد. قطعات مستقل 46×18 متر بودند ، که اجازه می داد تا تجهیزات کشاورزی در حد و اندازه ی صنعتی و تجاری استفاده شود . بخشهای نزدیک به هم وهم جوار زمین استفاده شدند برای اینکه بتوانیم داده ها را از هر دو بخش محصول و آیش پژوهش در هر سال جمع آوری کنیم .سه سیستم مدیریتی خاکورزی عبارت بودند از: 

1) خاکورزی سنتی (CT ) :تکرار و زمان بندی استاندار عملیات خاکورزی و استفاده از ابزار های معمول مورد استفاده کشاورزان 

2) خاکورزی حفاظتی (MT): تکرار و زمان بندی استاندارد عملیات خاکورزی ، علف کش ها به جای خاکورزی جایگزین شدند و یک خیش V شکل ، بدون آنکه خاک را برگرداند با چنگک غلتان همراهش برای خاکورزی مقدماتی بهاره استفاده شد. 

3) خاکورزی خفاظتی تاخیری (DMT): شبیه به روش MT ، بجز خاکورزی مقدماتی بهاره با خیش V شکل که دست کم تا اواسط ماه مه به تاخیر انداخته شد. سیستمDMT شامل تحقیق شده است تا تاثیرش بر نگه داری رطوبت خاک ، کنترل فرسایش بادی و به علاوه ، امکان پذیر و عملی بودن اقتصادی آن ، آزمایش و بررسی شود.یک فهرست کامل عملیات و زمان بندی کشت برای هر سیستم خاکورزی در سراسر پژوهش در جدول 1 دیده می شود. توصیف جزئی خاکورزی و دیگر عملیات کاشت برای همه سیستم های خاکورزی در شیلینگر(2001) گزارش شده اند. 
? تحلیل اقتصادی
روشهای استاندارد بودجه بندی فعالیت ها (سرمایه گذاری ها) به کار گرفته شدند تا متوسط هزینه های ثابت و متغیر تولیدات را برای هر سیستم خاکورزی تخمین بزنند. هزینه های ثابت شامل استهلاک ، بهره، مالیاتها، مسکن(تهیه جا) و بیمه بر دستگاهها و یک هزینه ی سرجمع کشت هستند. هزینه های زمین براساس قانون محلی دوسوم مستاجر و یک سوم موجر از محصول سهم می برند می باشد که با بازده سالانه سالانه تغییر می کند. هزینه های متغیر شامل بذر ، کود ، علف کش ، بیمه آتش سوزی و تگرگ ، سوخت ، تعمیرات و نیروی کار می باشد. 

هزینه های تولید برای هر سیستم خاکورزی براساس ترتیب حقیقی عملیات که در آزمایش انجام شده است می باشد( جدول 1) اما دستگاههای مخصوص مقیاس کشت در منطقه را مورد فرض قرار دادیم. خیش V شکل تیغه پهن تنها ابزار اضافی ای بود که برای تغییر از سیستم CT به MT یا DMT مورد نیاز بود. میزان کود ، علف کش و بذر آن مقادیری هستند که در آزمایش لیند استفاده شدند(جدول 1). میزان محصولات دانه ای ، میانگین سالهای 1995 تا 1999 هستند که از این آزمایش بدست آمده اند (جدول 2) . همه ی مقدار های هزینه و سود برای هر هکتار تناوبی جمع آوری شدند. 

برای مثال ، هزینه ها و سود های آیش گندم پاییزه- آیش بهاره برای نیم هکتار گندم پاییزه و نیم هکتار آیش محاسبه شدند. این گونه محاسبه به درستی میانگین بازده هر هکتار در هر سال را برای یک کشاورز که نصف زمین را در آیش و نصف دیگر را در کشت گندم پاییزه قرار داده است، توصیف می کند. برای تحلیل گران اقتصادی ، فرض می شود کشاورزان در این منطقه از هزینه ی دوباره ی کاشت محصول گندم پاییزه شان برای گندم بهاره در یک سال از پنج سال کشت خسارت خواهند دید که این به علت جوانه نزدن گندم پاییزه به اندازه کافی یا مرگ زمستانه می باشد. این مورد در آزمایش لیند برای همه ی سیستم های خاکورزی به علت آب ناکافی ناحیه کشت برای کشت گندم پاییزه در سپتامبر 1994 رخ داد. 

قیمت گندمی که استفاده شده ، تنی 02/144 دلار برای گندم سفید و نرم و تنی3/187 دلار برای گندم بهاره سخت و قرمز ، معیار منطقه ای است برای تعیین قیمت فروش و بازاریابی سالانه محصولات بدست آمده در منطقه پژوهش. یک تحلیل حساسیت شامل نشان دادن تاثیرات محدوده ی مرزی تولیدات و قیمت گندم می شود ، در ضمن شامل می شود قیمت های کمتر از تنی 110 دلار که در سالهای 1998و1999 دیده شده است. برگشتی خالص بازار نسبت به هزینه تولید تعریف می شود.پرداختهای دولتی مربوط به کسری در آمد ( پرداخت های متحول کننده ، کامل کننده و قرضی) که در سال 1998 مهم و قابل توجه بودند در نظر گرفته نشدند. 
افزودن پرداختهای دولتی به تحقیق بر رتبه بندی سیستم های خاکورزی تاثیری نخواهد داشت چنانچه پرداختهای متحول کننده وکامل کننده ی تفکیک شده در سیستم های خاکورزی تغییر نکند( یعنی باید پرداختها برای همه خاکورزی ها مساوی باشد). هرچند ، صرف نظر از انتخاب خاکورزی ، این پرداختها بر رای درباره ی پویایی اقتصادی تاثیر خواهند گذاشت. 

? نتایج وبحث. محصولات ، پس مانده و ذخیره ی آب
محصول دانه ای گندم پاییزه از سال 1995 تا 1999 محدود بین 79/1 تا 20/5 تن در هکتار بود. اختلاف آماری قابل توجهی در محصول دانه ای میان سیستم های خاکورزی در هر سال یا در میانگین 5 سال وجود ندارد(جدول 2) . در صورتی که آمار قابل توجهی نیست اما در هر سال محصول MT متجاوز یا مساوی محصول CT است. پس مانده های بجا مانده بر سطح خاک در پایان دوره ی آیش mo-13 به طور میانگین برابر 770 ، 1390 و 1440 کیلو گرم بر هکتار برای CT ، MT و DMT می باشد. براساس برنامه ی کشاورزی دولتی در مورد حداقل مقدار پس مانده ی سطحی مورد نیاز برای خاکهایی با فرسایش زیاد (390 کیلو گرم بر هکتار ) ، استفاده از روش CT در یک سال این قانون را نقض کرد و مقدار پس مانده کمتر از 390 کیلو گرم بر هکتار شد. در دیگر سالها هم این موضوع فقط به صورت حدی رعایت شد. با در نظر گرفتن اینکه در همه ی سالها در سیستم های MT و DMT مقدار پس مانده بیش از اندازه وجود داشت. در مجموع ، هر دو پارامتر حجم کلوخ و سطح ناهموار با مقایسهMT وDMT با CTبررسی شد. به طور میانگین در همه ی چرخه های آیش ، حجم آب خاک در عمق 0 تا 15 سانتی (منطقه ی حضور بذر) همچنین در تمام برش عمودی 180 سانتی خاک بوسیله سیستم های خاکورزی تحت تاثیر قرار نگرفت. بنابراین CT سود زراعی بیشتری از MT ، DMT در این آزمایش نداشت ، اما روش CT زیانهای کاملا مشخصی برای محیط دارد. 

? سود بخشی و تحلیل حساسیت
متغیر بودن برگشتی خالص بازار ، هزینه محصولات مختلف و هزینه تولید را در طول آزمایش 5 ساله بازتاب می کند. همچنان که در بالا گفته شد ، در طول زمان و در میان سیستم های خاکورزی بهای گندم برای آزمایش 5 ساله ثابت نگه داشته شد و برگشتی خالص بازار نسبت به هزینه های کل برای سه سیستم خاکورزی به طور آماری به میزان قابل توجهی (5 درصد) متفاوت نبود(جدول 3). با اندازه گیری برگشتی خالص نسبت به هزینه های متغیر ، DMA از دیگر سیستم های خاکورزی در مقدار قابل توجه 05/0 سود آوری کمتری داشت. 

براساس میانگین قیمت ها و محصولات ، برگشتی بازار هر سه سیستم خاکورزی کمتر از آن است که هزینه های کل را پوشش دهد و مقدار 27 تا 40 دلار را نمی تواند پاسخگو باشد. هزینه های کل شامل :1- دستمزد برای کارگر -2- هزینه زمین -3- استهلاک دستگاهها -4- هزینه ی بهره - 5- هزینه ی متغیر های از دست رفته می شوند. منفی بودن برگشتی خالص بازار نسبت به هزینه های کل به طور روشن و واضح در تولید دانه ای عادی هستند ، وقتی پرداختهای دولتی شامل کار نشده باشد( پرداختهای دولتی شامل پژوهش نشده اما هزینه زمین به صورتی است که انگار پرداخت ها حساب شده است). این دلیل اهمیت پرداختهای دولتی است که تبدیل به سرمایه شده و ارزش زمین را بالا می برد ، متناسبا هزینه ها هم افزایش می یابد. در نبود پرداختهای دولتی ، هزینه های زمین برای مالک کاهش خواهش یافت و برگشتی بازار شاید با دقت بیشتری هزینه ها را پوشش دهد. 

نتایج در جدول 3 براساس میانگین قیمت ها و محصولات می باشد، هر چند قیمت های بازار و میزان محصولات کشاورزی به طور گسترده نسبت به زمان متغیرند. برای مثال ، میانگین قیمت 5 ساله در این تحلیل 02/144 دلار به ازای هر تن گندم سفید نرم ، استفاده شد. اما قیمت گندم در منطقه تا تنی 18/88 و22/110 در سالهای 1998 و 1999 به شدت سقوط کرد. به طور مشابه محصول گندم دیم در این منطقه اساسا از سالی به سال دیگر متغیر است ، به طوری که در جدول 2 نشان داده شده است. 

برای توضیح دادن تاثیر اختلاف قیمت و محصول دانه ای مختلف بر برگشتی خالص بازار ، جدول 4 میزان حساسیت برگشتی خالص را برای ترکیب های قیمت و محصول دانه ای مختلف در روشهای CT ، MT و DMT نشان می دهد. نتایج میزان حساسیت برای MT رقابتی سیستم خاکورزی ، برای توضیح دادن تاثیرات تغییر پذیری قیمت و محصول اینجا مطرح می شود. اگر میانگین گندم MT ، 03/4 تن در هکتار باشد و قیمت 96/146 دلار برای هر تن دریافت می شود ، برگشتی بازار نسبت به هزینه های کل مساوی 83/9 دلار می شود. قیمت های 59/128 دلار پایین تر به ازای هر تن ، برای همه ی محصولات 37/4 تن بر هکتار و کمتر. 

وجود ضرر و زیان را قبل از پرداخت دولتی نشان می دهد(جدول 4) . مقدار میانگین محصولات دانه ای سالهای 1996 تا 1999 آزمایش ، برای سیستم MT که89/3 تن بر هکتار است ر به گونه ای می توان محاسبه کرد که یک قیمت 19/147 دلار برای هر تن داشته باشیم تا هزینه کل 29/286 دلاری در هر هکتار تناوبی را پوشش دهد. جدول 4 نشان می دهد که اگر محصول دانه ای برای MT تا زیر03/3 تن در هکتار سقوط کند ، چنانچه در سال 1999 رخ داده (جدول 2) کشاورز برای پرداخت هزینه های کل از محل فروش بازار درمانده خواهد شد ، حتی اگر قیمت گندم در بالاترین میزان خود یعنی 70/183 دلار برای هر تن باشد. 

? نتیجه گیری
نتیجه گیری از این پژوهش 5 ساله اختلاف آماری در مقدار محصول سیستم های آیش CT ، MT و DMT را نشان نمی دهد.سه سیستم خاکورزی از نظر اقتصادی معادل هستند که براساس برگشتی بازار نسبت به هزینه ی تولید می باشد. سیستم کاهش خاکورزی بوسیله ی کنترل فرسایش باد، تولیدات بیشتر در آینده را وعده می دهد. از این گذشته سیستم های کاهش خاکورزی خطر تکذیب پرداختهای دولتی را کاهش می دهد ، بخاطر اینکه حتی بیشتر از آنچه دولت خواسته پس مانده ی سطحی باقی می گذارد.

تحلیل گران اقتصادی نشان می دهند که هیچ کمک مالی یا حتی کمترین کمک مالی مورد نیاز نمی باشد تا تولید کننده ها را برای تغییر از شیوه ی سنتی به شیوه ی آیش با شخم کمتر ترغیب بکند، چرا که این سیستمها در مجموع سود آور هستند. این موضوع به ویژه برای سیستم MT صادق است که سودبخشی آن به طور آماری برای هر دو برگشتی بازار نسبت به هزینه های متغیر وکل با CT برابر است. چون یک طعمه و دلیل «اقتصادی» کوتاه مدت یا بلند مدت قابل توجه برای تبدیل به سیستم آیشMT که محافظ خاک است ، وجود ندارد ، این نشان می دهد بهترین تمرین مدیریت کشاورزی را برای کشاورزان و هم ساکنان شهری که در مسیر وزش باد قرار گرفته اند. برنامه های آموزشی توسعه باید سود اقتصادی و حفاظتی روش MT را کاملا مشخص کنند

روش های کشت گندم 

رشد قارچ های عالم بوته میری گندم با روش کشات بذر بر روی پشته های بلند به دلیل عدم حالت غرقابی کمتر می شود. 
روش های کشت گندم به وسعت و شیب زمین، مقدار آب موجود و مدیریت زارعی بستگی دارد. 
به طور کلی روش های کشت عبارتست از: 

1) روش کرتی: 
روشی است سنتی و در زمین هایی اعمال می شود که دارای سطح کم، شیب نامناسب و یا آب کم برای آبیاری هستند. در این روش معمولاً پس از انجام گاوآهن و دیسک،‌ بذر را پاشیده و با دیسک زیر خاک برده و مرزهایی با مرزبند ایجاد می کنند. در این روش استفاده از ماشین آلات برای انجام امور داشت مانند سمپاشی علیه علف های هرز غیرممکن و برداشت با کمباین به دلیل مرزهای زیاد مشکل است. همچنین از سطح مفید مزرعه به خوبی استفاده نشده و ضایعات زمین زیاد است. 

2) روش خطی یا فارویی: 
این روش برای زراعت گندم آبی انجام می شود و به این ترتیب است که پس از انجام گاوآهن، دیسک و تسطیح، با استفاده از دستگاه کودپاش (سانتریفوژ) بذر را در سطح مزرعه پاشیده و سپس با دستگاه فاروئر جوی و پشته ایجاد می شود. در مواردی پیش از انجام جوی و پشته به وسیله دیسک بذر را زیر خاک می کنند که آزمایش ها نشان داده، این عمل چندان موثر و مورد نیاز نیست. 
در این روش پشته ها،‌ کم عرض (25 – 10 سانتیمتر) و کم عمق (15 – 10 سانتیمتر) هستند و در مواردی هنگام آبیاری، حالت غرقابی ایجاد می شود. بذرپاشی به روش سانتریفوژ باعث می شود بذرها به طور تصادفی و کنترل نشده پخش و در خاک مستقر شوند، بنا بر این تعدادی بوته نیز در کف جویچه ها سبز می شوند که جایگاه مناسبی برای استقرار گیاه نبوده و ممکن است بوته های این ناحیه مقداری از مواد غذایی و رطوبت موجود را مصرف کنند. ولی قدرت رقابت با بوته های روی پشته را ندارند و محصولی نیز تولید نمی کنند و در صورت تولید از کیفیت کمی برخوردارند. 
نوع دیگری از کشت ردیفی گندم در ایران وجود دارد که در آن از ماشین های بذرکار استفاده می شود. عرض پشته ها در این نوع بذرکارها تقریباً ثابت (حدود 30 سانتیمتر) بوده و دستگاه قادر است سه ردیف بذر بر روی هر پشته بکارد. فاصله بین ردیف کاشت (فاصله وسط یک جویچه تا وسط جویچه مجاور) حدود 55 سانتیمتر است. برخی بذرکارها همزمان دو عمل احداث پشته و کاشت بذر بر روی پشته را انجام می دهند که نوعی مزیت برای این دستگاه ها محسوب می شود. 

3) روش نواری: 
این روش در زمین هایی که شیب مناسب داشته و انجام عمل تسطیح در آن ها میسر باشد قابل اجراست. در این روش با توجه به شیب مناسب نیازی به ایجاد جویچه نیست. کاشت با ماشین های بذرکار صورت گرفته زمین در قطعات بزرگ قابل آبیاری است. از دستگاه کمباینت می توان در این روش کشت استفاده کرد. این دستگاه همزمان در اراضی شخم خورده عملیات دیسک، تسطیح و کشت را انجام می دهد. اگر در اراضی با شیب نامناسب روش نواری اجرا شودف ناچار مرزهای متعددی باید ایجاد کرد که در نهایت همان روش کرتی خواهد بود. 

4) روش کشت بذر بر روی پشته های بلند: 
مدرن ترین روشی است که در کشورهای پیشرفته اجرا می شود. به طور خلاصه، در این روش دو الی سه ردیف بذر بر روی پشته های بلند و عریض کاشته می شود. در این سیستم عرض پشته 70 – 45 سانتیمتر، فاصله ردیف کاشت بر روی پشته 20 – 15 سانتیمتر، عرض جویچه ها (فارو) 30 – 25 سانتیمتر و ارتفاع پشته (عمق فارو) 20 – 12 سانتیمتر است. هدایت آب در زمین از طریق جویچه ها انجام می شود، به طوری که رطوبت ه صورت نشتی به محل استقرار بذرها نفوذ می کند و حالت غرقابی ایجاد نمی شود. روش کاشت گندم با این روش به شرح زیر است: 
پس از عملیات شخم عمیق، دیسک، تسطیح و قبل از بذرکاری جوی و پشته ها را متناسب با این روش با یک دستگاه خطزن احداث و زمین را آبیاری بسیار سنگین می کنند. پس از سبز شدن نسل ااول علف های هرز (که حدود 80 درصد کل علف های هرز است) و در رطوبت کمی بیشتر از گاورو شدن، دستگاه را وارد زمین می کنند. 

این دستگاه به گوته ای طراحی شده است که بیلچه های کولیتواتور که قبل از لوله های سقوط بذر قرار دارند روی پشته ها قرار گرفته، با تخریب پشته ها علف های هرز را از بین می برند، سپس بذرها به صورت ردیفی (معمولاً سه ردیف روی پشته) در عمق 12 – 8 سانتیمتر کاشته می شوند و بیلچه های احداث فارو که در پشت لوله های سقوط بذر قرار دارند، دوباره فاروها و پشته ها را در جای قبلی بازسازی 
می کنند. بنابراین با عبور بذرکار همزمان، پشته ها تخریب می شوند، علف های هرز از بین 
می روند، بذرها به صورت ردیفی کاشته شده و دوباره پشته ها و جویچه ها احداث می شوند. 
پس از کاشت بذر، زمین به صورت ردیفی کاشته شده و دوباره پشته ها و جویچه ها احداث 
می شوند. پس از کاشت بذر، زمین به مدت حدود 40 روز آبیاری نمی شود (به دلیل این که بذر گیاه زراعی عمق کاشته شده است و رطوبت کافی برای جوانه زدن آن وجود دارد) در این مدت گیاهچه ها رشد کرده و در حالی که قسمت اعظم بذرهای علف های هرز قبل از کشات بذر جوانه می زنند و با بیلچه های کولیتواتور بذرکار از بین می روند، باقیمانده بذر علف های هرز در عمق کم قرار گرفته و رطوبت کافی برای سبز شدن آن ها وجود ندارد. 

از مزایای روش کشت بذر بر روی پشته های بلند می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

- سهولت آبیاری قبل از کاشت که کنترل مکانیکی علف های هرز را فراهم می کند. 
- افزایش میزان سبز شدن بذر و یکنواختی مزرعه 
- امکان استفاده از همان پشته ها در کشت های بعدی 
- استفاده کمتر از بذر (بعضی از کشاورزان با مصرف فقط 75 – 50 کیلوگرم بذر در هکتار به تراکم مورد نظر می رسند) 
- کاهش میزان مصرف علف کش ها 
- کاهش سله بندی و خفگی بذر 
- کاهش ورس (خوابیدگی) به دلیل عدم شرایط غرقابی 
- امکان مصرف کود به صورت نواری و افزایش بازدهی مصرف کود 
- کاهش فرسایش در مناطق پرباران به دلیل هدایت آب توسط فاروها 
- افزایش تولید
 

مصارف غذایی و صنعتی زعفران[ویرایش]

زعفران به جهت طعم، بو و رنگ زرد خاصی که دارد به وفور در غذاها (به ویژه همراه با برنج)، صنایع شرینی‌سازی، داروسازی و صنایع دیگر به مصرف می‌رسد.

ترکیبات شیمیایی زعفران[ویرایش]

مهم‌ترین ترکیبات موجود در زعفران شامل ترکیبات زرد رنگ که به خوبی در آب محلول‌اند (مشتقات کروستین)، ترکیبات تلخ از جمله پیکروکروسین که به ویژه مقوی معده می‌باشند، مواد معطر (اسانس) که مهم‌ترین ترکیب آن سافرانال می‌باشد که گاهی تا 1درصد زعفران را تشکیل می‌دهد، روغن ثابت به میزان حداکثر 10درصد، رطوبت حدود 1310 درصد و ترکیبات معدنی حدود 5درصد می‌باشد.

نگهداری زعفران[ویرایش]

زعفران بویژه بعد از آسیاب شدن باید دور از نور و رطوبت و در جام شیشه‌ای نگهداری شود. زیرا با توجه به این که اسانس (مواد معطر) زعفران قابل تبخیر شدن است در صورت نگه داری نامناسب، به مرور زمان اسانس آن تبخیر شده و از اثرات دارویی و طعم و مزه? آن کاسته می‌شود و مرغوبیت آن از دست می‌رود.

تقلب در فروش زعفران[ویرایش]

چون زعفران بسیار گران قیمت می‌باشد، از قدیم سوداگران حقه باز در آن دستکاری می‌کردند و مجازات تقلب در زعفران گاهی حکم اعدام داشته‌است. مهم‌ترین تقلبی که به عنوان زعفران صورت می‌گیرد گل رنگ می‌باشد که شباهتی به زعفران دارد و می‌تواند ایجاد رنگ زرد کند. گاهی برای اضافه شدن وزن به آن روغن یا آب نبات و عسل اسپری می‌کنند. بهترین نوع زعفران زعفرانی است که به آن دختر پیچ می‌گویند یعنی صد درصد طبیعی است و سر ریشه دست نخورده‌است مانند رشته‌ای نخ قرمز است که پایین آن سفید و نیمه بالای آن قرمز است.

مستند زعفران[ویرایش]

ابراهیم مختاری در سال 1369 اقدام به ساخت مستندی درباره زعفران خراسان کرد، که در مرداد سال 1392 توسط موسسه فرهنگ و هنر رها فیلم انتشار یافت، این مستند علاوه بر درخشش در ایران، در جشنواره‌های بین‌المللی نیز با استقبال روبه‌رو شد و جوایز بسیاری دریافت کرد.
^[14]

زعفران در اشعار فارسی[ویرایش]

• فردوسی:

بـفـرمـود تا آتش افـروخـتـنـد / همه عنبر و زعفران سوختند به روز خجسته ســر مهر ماه/ به سر بر نهاد آن کیانی کلاه زمانه بی اندوه گشـت از بدی / گرفتند هر کــس ره بـخردی دل از داوری هـا بپرداخـتـنـد/ به آیین، یکی، جشن نو ساختند نـشـسـتـنـد فرزانگان، شادکام گـرفتند هـر یک ز یاقوت، جام می‌روشن و چهره? شاه نـَو / جهان نو ز داد از سر ِماه نـَو بـفـرمـود تا آتش افـروخـتـنـد همه عنبر و زعفران سوختند پـرسـتـیـدن مهرگان دیـن اوسـت / تن آسانی و خوردن آیین اوست کنون یادگارست از و ماه مهر به کوش و به رنج ایچ منمای چهر [5]

منابع[ویرایش]