حسن یوسف پرورشی آسان و بی دردسر دارد و در عین حال از زیباترین و معروف ترین گیاهان آپارتمانی است.
حسن یوسفها گیاهانی با دوامی بوده و پرورش آنها ساده است. این گیاه به خاطر رنگ روشن و تنوع شکل برگهایش معروف است. به لحاظ فنی این گیاهان، گیاهان همیشگی و حساسی هستند، اما معمولاً پرورش دهندگان و تولید کنندگان بذر این گیاه، آنها را گیاهان سالیانه میدانند. حسن یوسف باید در باغچهای روشن و در نور غیر مستقیم خورشید یا در مکانی نیمه آفتابی پرورش داده شود. گونههای کم رشد و کوتاه این گیاه (15 تا 30 سانتی متر) حاشیه رنگارنگی در باغچهتان ایجاد میکند. میتوانید از گونه بلند آن (تا90 سانتی متر) به عنوان پس زمینهای چشمگیر برای باغچه خود استفاده کنید.
بسیاری از این گیاهان در برابر نور کامل خورشید دوام میآورند، اما در صورتی که در سایه پرورش داده شوند رنگ برگها تیرهتر خواهد بود. این گیاه در گلدان نیز چهره بسیار زیبا و جذابی دراد.
با جدا کردن سرگلها و چیدن شاخ و برگهای آن، این گیاه میتواند سالها عمر کند.
این گیاهان عضو خانواده گزنه هستند، ولی آنها را عضوی از خانواده نعناع نیز میدانند اما مانند گزنههای رایج سوزش آور نیستند.
حسن یوسف در اندازههای مختلف فروخته میشود. گیاه کوچکی که تازه شروع به رشد کرده، ممکن است در مقایسه با گونههای بزرگتر نسبتاً بیرنگ به نظر برسد و باعث شود که به سراغ گونههای بزرگتر و جذابتر بروید. هرچند ممکن است تصور کنید که گیاه جدیدتان رنگارنگترین حسن یوسف است، اما قوه نهانی نهال حسن یوسف را دست کم نگیرید! همین که نهال این گیاه به اندازه خاصی رشد کند، رنگ بیشتری به خود گرفته و ویژگی شاخ و برگهای آن بیشتر خواهد شد. شدت نوری که گیاه دریافت میکند نیز میتواند تاثیر مستقیمی بر رنگ شاخ و برگها داشته باشد. برخی از گونهها ممکن است در نور کم بهترین رنگ را ارائه دهند و برخی دیگر در نور زیاد.
نورهای فلورسنت که در پرورش گیاه به کار میرود، ظاهراً رنگها ی تیرهتر و جذاب تری به این گیاه میبخشد. اگر نیاز فوری به گونههای بزرگتر ندارید، بهتر است گونههای کوچکتر را انتخاب کنید و رشد آنها را تماشا کنید.
پرورش حسن یوسف در خانه
حسن یوسف گیاه خانگی خوبی خواهد بود به شرطی که نور و غذای کافی دریافت کند. بهتر است گیاهتان را در مکانی روشن و در خاک دارای زهکشی سریع و خاک گلدان تجاری پرورش دهید. گلدان را هر روز در جایی که چندین ساعت نور روشن دریافت میکند (پنجره جنوبی) قرار دهید و برای اینکه برگهای آن رنگ خوبی داشته و پر پشت شوند، از نور مصنوعی استفاده کنید. حسن یوسف خودش را با دامنه وسیعی از دماها تطبیق خواهد داد، این گیاه باید در دمای بالای 12. 7 درجه سانتیگراد نگهداری شود اما در دمای بین 21 تا 29 درجه بهترین رشد را خواهد داشت.
خاک گیاه را به طور یکنواخت مرطوب نگه دارید ولی آن را خیس نکنید. هر ماه گیاهتان را با کود مایع رقیق شده (مخلوط 50 در صدی) تغذیه کنید. برای جلوگیری از تخم ریزی گیاه شکوفههای گل باید کنده شوند (به هر حال سرگلها اهمیتی ندارند). اگر به حسن یوسف اجازه تخم ریزی بدهید، عمرش تمام شده و پژمرده میشود.
برای جلوگیری از بلند شدن قد گیاه شاید لازم شود سر گیاه را بزنید. هر زمان که جوانه سر گیاه جدا شود، انرژی گیاه به سمت رشد افقی گیاه منحرف شده و گیاهتان پرپشت میشود.
حسن یوسف گیاه بادوامی است، بنابراین میتوانید در صورت نیاز گیاهتان را حتی تا سطح خاک نیز هرس کنید.
پرورش حسن یوسف در باغچه
تا زمانی که دمای بیرون حداقل به 10 درجه سانتیگراد نرسیده است، حسن یوسف را نباید بیرون ببرید. اگرچه حسن یوسف معمولاً در نور کامل آفتاب دوام میآورد، اما وقتی در بیرون از خانه پرورش داده میشوند رنگ برگ آنها در نور نیمه سایه پر رنگتر میشود.
این گیاهان را در فاصله 17. 5 سانتی متر از هم و در خاک مغذی، نمناک و خوب زهکشی شده با PH خنثی یا کمی قلیایی بکارید. هر ماه به آن کود مایع همه منظوره (10-10-10) بدهید.
برای پرپشت شدن گیاه وقتی ارتفاع گیاه به 10 تا 15 سانتی متر رسید، ساقههای مرکزی را بیرون بکشید و حتماً هنگام مشاهده جوانه گلها، آنها را بکنید. در صورت خشک شدن خاک، برگهای آن پژمرده خواهد شد، اما معمولاً بعد از دادن آب به گیاه خیلی زود بهبود مییابد. گیاهتان را هنگام کشت کاملاً آبیاری کنید و سپس تمام بستر آن را برای حفظ رطوبت مالچ پاشی کنید. مالچ همچنین به گرم کردن و حفظ گرمای خاک کمک کرده و در نتیجه به گیاهانتان کمک میکند تا در خانه جدیدشان ثابت شوند.
مواظب شپشکهای آردآلود (mealy bug)، شته، مگس سفید ونیز حلزونها باشید.
تکثیر حسن یوسفهای جدید
پرورش حسن یوسف از بذر واقعاً آسان و سریع است. بذرهای این گیا ارزان بوده، به آسانی در دسترس هستند و ظرف تنها 2 هفته جوانه زده و اولین رنگهای خود را نمایان میکنند. یکی دیگر از مزیتهای پرورش حسن یوسف به این شیوه این است که هر پاکت گیاه حاوی رنگهای بسیار متفاوتی هستند. بذرهایی که از تولید کنندههای مختلف گرفته شده، ممکن است دارای گونههای پیوندی مختلف نیز باشد. اگر قصد دارید از حسن یوسف به عنوان گیاه خانگی استفاده کنید، بذر آن را در هر موقع از سال میتوانید در خانه بکارید. اگر میخواهید نهال آن را در باغچه بکارید، باید کشت آن را حداقل 10 روز قبل از اولین یخبندان در خانه شروع کنید تا زمانی که میتوانید آن در بیرون از خانه بکارید، به خوبی رشد کرده باشد. بذر حسن یوسف بسیار کوچک است. آنها را باید در لایهای از خاک گلدان مرطوب و استریل شده در سینی کم عمق بکارید و سپس با لایه نازکی از خاک لطیف روی آن را بپوشانید. بهتر است برای حفظ رطوبت تا زمان جوانه زدن بذرها این سینی را با یک صفحه شیشهای یا پلاستیکی بپوشانید.
سینی را در مکانی گرم (18 تا 24C) و روشن (نه نور کامل) قرار دهید. وقتی که نهالها به اندازه کافی بزرگ شدند که بتوان به آسانی با آنها کار کرد، باید آنها را جدا کنید و در گلدانهای مجزا بکارید.
به برگ نهال دست بزنید، هرگز ساقه آن را به دستتان نگیرید!
بعد از سپری شدن تمام خطرهای فصل یخبندان میتوانید گیاه را بیرون از خانه قرار دهید.
قلمه زدن حسن یوسف
تکثیر حسن یوسفهای تازه از طریق قلمه زدن، تقریباً به آسانی پرورش این گیاه از طریق بذر است. با قلمه زدن در هر زمانی از سال میتوانید گونه یکسانی از حسن یوسف مورد علاقهتان را خلق کنید. اگر در فصل پاییز قلمه بزیند، قبل از یخبندان کشنده میتوانید آن را به عنوان گیاه خانگی پرروش داده و ماههای زمستانتان را درخشان کنید.
در ماه اسفند یا فروردین چند قلمه بزنید و آنها را پرورش دهید تا وقتی هوا گرم شد به باغچه منتقلشان کنید.
حسن یوسفهای مسنتر معمولاً برگهای کمتری دارند و به تدریج کمرنگ میشوند. تکثیر از طریق قلمه زنی گام بزرگی در جهت تازه کردن گیاهان پیرتر است. قلمه کوچک خیلی زود تبدیل به گیاه بهتری خواهد شد.
مشخصات: اسم علمی این گیاه Philodendron scandens ، از خانواده Araceae میباشد. این جنس دارای 275 گونه همیشه سبز از نواحی آمریکای جنوبی است. اغلب گونه های این جنس به صورت بالارونده می باشند و در هر گره تولید ریشه هوایی می نمایند. گونه مذکور بومی پاناما است. ارتفاع آن به 2 متر می رسد و معمولا از نظر شکل ظاهری با پوتوس اشتباه می شود. این گونه بالا رونده داری ساقه ای باریک ویا برگهای قلبی شکل به رنگ سبز نسبتا روشن است نوک برگهای فیلودندرون کشیده و تیز، می باشد.
مراقبت: فیلوندرون به نور متوسط، گرمای زیاد، آبیاری متوسط، رطوبت 50 تا 90 درصد و خاک قلیایی احتیاج دارد.
کود: کود مورد نیاز این گیاه را میتوان به میزان 3 گرم در لیتر، هر هفته یکبار، از فرودین تا مهر ماه، مورد استفاده قرارداد.
خاک: مخلوطی از خاک باغچه، خاک برگ و ماسه برای رشد فیلودندرون مناسب است.
ازدیاد: این گیاه بالا رونده و زیبا، یکی از گیاهانی است که تکثیر آن با موفقیت بسیار همراه است. زمانی که ریشه دهی صورت می گیرد تحمل گیاه در مقابل آشفتگی کم می شود. بنابراین بهتر است قلمه ها از ابتدا در گلدانی کشت شوند که در آینده در آن رشد کافی کنند. همچنین بهتر است قلمه ها را پس از ریشه دهی با کود مایع تغذیه کنند. برای تکثیر شما می توانید قلمه ای انتهایی ساقه را به طول 8 تا 10 سانتیمتر ، با یک چاقوی تیز جدا کنید و انتهای قلمه را در پودر هورمون ریشه زایی فرو برده و یا هر 3 تا 5 قلمه را در گلدان با قطر دهانه 9 سانتیمتر، حاوی کمپوست بذر و قلمه، بکارید. خاک را مرطوب کنید و گلدانها را در نور مناسب و دمای 20 درجه سانتیگراد نگاهدارید و با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید. ریشه دهی یک ماه یا بیشتر طول خواهد کشید. گیاهانی که در بهار تکثیر شده اند، انبوه تر و شکیل تر می باشند.
عوارض و درمان: در صورتی که مشاهده کردید برگهای گیاه زیبای فیلودندرون می ریزند و ساقه ها خم میشوند، احتمال بدهید گیاه تشنه و هوا خشک است، گیاه را فراوان آبیاری کرده و به محل خنکتری منتقل کنید. نور کم و یا کمبود مواد غذایی میتواند باعث درازای ساقه ها و فاصله زیاد بین برگها شود. نقاط قهوه ای و سیاه در مرکز یا نوک برگ معرف آسیب اشعه مستقیم آفتاب است. اگر هم در سطح زیرین برگها لکهای برجسته قهوه ای وجود داشت، هفته ای یکبار با سم حشره کش نفوذی گیاه را سمپاشی کنید تا علایم بر طرف گردد. در صورتی که از رشد فعال وظهور برگهای جدید خبری نباشد می توان حدس زد، محیط گیاه خیلی سرد است. اگر آن رابه جای گرمتری ببرید مشکل بر طرف می شود. هوای سرد همچنین می تواند برگها را چین و چروکدار و قهوه ای کند. برگهای پایینی گیاه هم در اثر خاک باتلاقی و یا آبیاری با آب خیلی سرد، می ریزند و زرد می شوند.
مشخصات:
اسم علمی بگونیا برگی Begonia rex و از خانواده Begoniaceae می باشد. جنس بگونیا دارای 900
گونه مختلف از گیاهان چند ساله همیشه سبز علفی و گیاهان خزان کننده است که برای برگ ها و
گل های زیبایشان پرورش داده می شودند. گونه های مختلف این جنس از گیاهانی به طول چند
سانتیمتر تا گونه هایی به طول 3 متر تشکیل یافته است. تعدادی از گونه ها نیز به صورت بالا رونده می
باشند. بگونیا گیاهی است تک پایه یعنی گلهای نر و ماده بر روی یک گیاه قرار دارند. گل های نر ،
معمولا زیبا هستند و گلهای ماده را با تخمدان بال دارش می توان به آسانی تشخیص داد بونیا برگی
بومی آسام است و درای ریزوم گوشتی می باشد. ارتفاع آن به 30 سانتی متر و گسترش آن به 45
سانتی متر می رسد. این گونه را به خاطر برگهای زیبایش پرورش می دهند. این گیاه برگهای سبز تیره
و چروکیده ای دارد که در نزدیکی لبه برگی نقره ای رنگ می شود. گاهی رنگ های دیگری مانند قرمز،
کرم یا ارغوانی در سطح برگ دیده می شوند. گلهای آن معمولا ارغوانی کم رنگ وبه قطر یک سانتی
متر هستند که در تابستان ظاهر می شوند و فاقد زیبایی می باشند و باید از گیاه جدا گردند.
مراقبت:
گیاه رکس به نور متوسط، دمای معمولی خاک همیشه مرطوب رطوبت هوای متوسط تا زیاد یعنی 5 تا
90 درصد و خاک کمی اسیدی احتیاج دارد.
کود:
کود مورد نیاز بگونیا رکس را می توان به میزان 1 گرم در لیتر، هر هفته یک بار، از فروردین تا آبان ماه،
مورد استفاده قرا داد.
خاک:
مخلوطی از تورب، خاک برگ نرم و ماسه به نسبت مساوی، برای رشد این گیاه مناسب است.
ازدیاد:
بگونیای رکس را می توانید با استفاده از یک روش مخصوص و غیر معمول تکثیر کنید. بهار و تابستان
بهترین زمان برای تکثیر این گیاه است. یک برگ بالغ را که خیلی هم پیر نباشد، انتخاب کنید و با
استفاده از یک چاقی تیزکه به بافت برگ صدمه نرساند و آن را له نکند، برگ را به بخشهای منظم در
قالب طبیعی آن ببرید. سپس قطعات برگ را به آرامی و با دقت بردارید و از سطح پشتی برگ و میان
رگبرگهای اصلی، در پودر هورمون ریشه زایی فرو ببرید و روی سطح کمپوست مخصوص بذر و قلمه، در
داخل سینی بذر، بخوابانید و به آرامی روی سطح خاک فشار دهید. سپس روی تکه های برگ را با
کیسه پلاستیکی بپوشانید و در دمای حدود 21 درجه سانتیگراد نگاه دارید زمانی که گیاهچه های
کوچک به وجود آمدند و به طول5/2 سانتیمتر رسیدند، کیسه پلاستیکی را بردارید و هر کدام را در
گلدانی با قطر دهانه 9 سانتیمتر حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت بکارید. باید مرتبا زیر پوشش
پلاستیکی بررسی شود تا اگر برگها دچار فساد و پوسیدگی شده بود، بیرون آورده و با قارچکش
سمپاشی صورت بگیرد
نام فارسی: کاج نوئل
نام انگلیسی:Chrismas tree /Norway Spruce
نام علمی:Picea spp
نام خانواده:Pinaceae
نیازها:
آبیاری: در 2سال اول کاشت آبیاری منظم برای استقرار این گیاه بسیار مهم است ولی پس از آن هفته ای یکبار آبیاری عمیق انجام شود .
نور:به 6ساعت آفتاب کامل در روز نیاز دارد یعنی آفتاب کامل البته سایه آفتاب هم تحمل میکند ولی حجم گلدهی و رشد هم کاهش میابد.
خاک:در هر نوع بافت خاک اعم از شنی ،رسی،لومی به شرط زهکشی خوب وعدم خفگی خاک قادر به زندگی است ولی ازنظر واکنش ،خاک های خنثی تا اسیدی را ترجیح میدهد.ریشه های این گیاه سطحی میباشد بنابراین افتادگی دراثر بادهای شدید در گونه های ان رخ میدهد پس از آبیاری سطحی و زیاد بپرهیزید.
دما:مانند اکثر کاج ها به سرما مقاوم است ولی درکل به خاطر مناطق بومی خود طالب هوای خنک و رطوبت بالا میباشند.
هرس: هرس کردن شاخه های خشک و سرشاخه های سبز برای پر شدن و شاخه زایی بیشتر توصیه میشود.
تغذیه: اگر درخت شما بزرگ است میتوانید از کودهای کند رهاشونده هر 3یا 4ماه یکبار استفاده کنید چون درختان بزرگ ریشه های بیشتر و عمیق تری دارند و میتوانند مواد غذایی عمق خاک را نیز مصرف کنند ولی درختان کوچکتر را هر ماه با کوهای کامل تغذیه کنید.
تکثیر: درختی سخت ریشه زا است و به وسیله ی قلمه های چوب سخت در محیط مرطوب و با هورمون های ریشه زایی در آخر پاییز و اوایل زمستان تکثیرمیشود این درخنان دارای خاصیت مکان نگاری میباشند یعنی اگر از شاخه های عمودی قلمه گرفته شود درخت عمود رشد میشود ولی اگر از شاخه های افقی قلمه گرفته شود درختی افقی رشد بوجود می آید.
مشکلات : در فصل بهار بخاطر بارندگی و اختلاف دمای شب و روز این درخت مستعد قارچ و در نتیجه سوزن ریزی میباشد پس برای پیشگیری بهتر است با سموم قارچ کش سیستمیک آنرا ضد عفونی کنید همچنین به یاد داشته باشید که برای جلوگیری ار قارچ و سوزن ریزی هرگز روی برگهای درخت آبپاشی نکنید .یا درخت نوئل جوان را کنار نوئل بزرگ نکارید.
بیماریهای باکتریایی: معمولا به صورت خشک شدن و مردن شاخه های درخت از پایین به سمت شاخه های بالایی خود را نشان میدهد یا سوزن ها به رنگ قهوه ای یا بنفش در می آید!! برای پیشگیری از این بیماریها در دوران خشک و تابستان به گیاه هرگز استرس آبی یعنی بی آبی وارد نشود و در صورت دیدن علایم سریعا شاخه های آلوده را هرس کنید و از ته بچینید!
دارای جنس هاو گونه های مختلف:
نوئل سبزیادرخت نوئل Picea abies
نوئل سبزبومی اروپاست وبه عنوان درخت ایام کریسمس بکارمیرودوازاین رو نام فارسی درخت نوئل یاکاج نوئل به آن اطلاق شده است. نام عربی آن تنوب یاصنوبر صغیرمیباشد.در برابر هر نوع آلودگی و گازهای سمی مقاوم است .
دارای 2زیر گونه مهم (بالشتکی و اولندروف) میباشد
1:نوئل سبز بالشتکی (Picea abies ‘Nidiformis’ )
کوتاه قد و به شکل بالشتک، ارتفاع به ندرت به یک متر می رسد، گسترش پهنای تاج تا متر، فرم نیم کروی و گاهی در وسط فرورفته، بسیار کند رشد است و در طول سال بیش از 3 تا 5 سانتیمتر رشد نمی کندو کاشت آن درباغهای صخرهای وپارکهابسیارمعمول است.
2:نوئل اولندورف (Picea abies ‘Ohlendorfii’ ) :
فرم مخروطی فشرده،ارتفاع1.5تا 3متر،قطر قاعده 3متر
نوئل کانادایی(Picea glauca) :
واریته یConica آن(Picea Glauca Conica)فرم زیبایی دارد و در موطن اصلی خود یعنی کانادا رویش دارد. نوئل کونیکا کند رشد است و ارتفاع درختان 60 ساله آن به 4 متر می رسد. تاجی فشرده به شکل مخروطی باریک و بسیار زیبا دارد و به دلیل تراکم و فشردگی سوزنها و شاخه های کوچک، سطح داخلی تاج نا معلوم است.
این رقم در طراحی باغ و پارک بسیار مورد توجه است و یکی از گیاهان ویژه و انحصاری پارکهای جدید و کلاسیک اروپا و آمریکا محسوب می شود . نمونه هایی از آن وارد ایران
شده و در برخی پارکهای شهری و بخش خصوصی کاشته شده است .
نوئل نقره ابی(Picea pungens) :
Colorado spruce, Rocky mountain spruce نام انگلیسی
یکی از زیباترین گونه های سوزنی برگ است که به خاطر فرم و رنگ زیبا ی سوزنهای آن، بیشتر از دیگر گونه های جنس نوئل، جهت فضای سبز و محیط زیست شهری کاشته میشود. زیستگاه اصلی آن ایالات متحده آمریکاست .
رانوئل آبی یا نوئل نقره ای آبی رنگ می نامند. (P. pungens var. glauca ) آنglaucaمی نامند و در برخی منابع واریته(Blue spruce ) در برخی منابعآن را نوئل آبی
خصوصیات گیاهی: ارتفاع 50متر و قطر 1.5آن با ثبت رسیده است!!
شاخه هاوتاج: شاخه های اصلی بازاویه90 درجه ودرحلقه هاوردیف های جدا ازهم وشعاعی آرایش یافته اند. شاخه های فرعی به صورت متقابل وافقی قراردارند.تاج آن خوش فرم،مخروطی ومتقارن است.
برگها: سوزنها سخت و نوک تیز ، به طول 2 تا 3 سانتیمتر، دارای پاشنه کوتاه، مقطع لوزی شکل و به رنگ سبز مایل به آبی می باشند و غباری کبود رنگ تمام سطح آنرا می پوشاند. سوزنها به صورت شعاعی دور تا دور شاخه ها آرایش یافته اند .
مخروط: سیلندری یا گوشه دار و مستطیلی ، 8 تا 11 سانتیمتر طول و 2 تا 3 سانتیمتر پهنا دارد. معمولا در انتهای شاخه های سال قبل آویزان می شوند.
دو رقم مهم این گونه:
1:نوئل آبی کپه ای(P. pungens ‘Globosa’ ) :
کوتاه قد است (بیشترین ارتفاع 1 متر) و به صورت کروی گسترش می یابد (پهنای1/5 متر). در ابتدای رشد شاخه ها گسترده و نامنظم رشد می کنند ولی در نمونه های
مسن، فرمی فشرده و زیبا دارند .
نیز می نامند . P. pungens ‘glauca’ ‘Globosa’ آن را
از آن برای آرایش و طراحی در سبکهای مختلف باغبانی استفاده می شود .
کاربرد آن:سطوح چمن، تکدرخت (همچنین چوب آن کاربرد صنعتی دارد )
سیستم ریشه ای: سطحی، دارای ریشه های جانبی افشان و باریک و بلند
سرعت رشد: متوسط تا کند
آب و هوا: به یخبندان مقاوم است . به گرمای مفرط حساس است. نواحی ملایم و مرطوب را تحمل می کند. در آفتاب یا سایه خوب رشد می کند .
هرس: نیازی به هرس ندارد.
تغذیه: تغذیه خاصی نیاز نیست .
آبیاری: هرماه یک بار آبیاری عمیق . زهکش خوب ضروری است .
آفات و بیماریها: عنکبوت قرمز. سمپاشی با مالاتیون. قارچهای انگلی موجب فساد چوب آن می شوند و درمانی هم ندارند . درخت را ریشه کن کرده بسوزانید.
:نوئل آبی کاستر P. pungens ‘Koster)’ ):
این رقم بهترین و مشهورترین فرم آبی رنگ در میان سوزنی برگان زینتی است [بر طبق منابع انتشار یافته]. به صورت طبیعی به فرم مخروطی یا هرمی زیبا آرایش می یابد . ارتفاع 1 متر می رسد. سوزنها به رنگ سبز مایل به آبی مات می باشند
بسیار برای طراحی فضای سبز دست طراحان را باز میگذارد و در باغهای صخره ای یا در منظر سازی همراه با درختان رنگی و پهن برگ! دیگر مثل افرای سرخ با رنگ قرمز یا آلو پرونوس قرمز منظره ی دلربایی را به وجود می آورد
کودهای مورد نیاز یونجه :
با توجه به اینکه طول دوره رشد یونجه طولانی بوده و برداشت محصول بیشتر در مرحله جوانی صورت میگیرد ، برداشت چندچین محصول یونجه در سال ، موجب کم شدن مقدار مواد غذایی خاک و کاهش عملکرد بویژه در سالهای بعدی میشود. که میتوان کود لازم رایکبار درسال دراواخر پاییزویا دربهار بعدازاولین چین به زمین اضافه کرد.
ازت :
کمبود ازت در یونجه بندرت مسئلهای ایجاد میکند زیرا باکتریهای ریزوبیوم که در داخل گره هایی که بر روی ریشه های یونجه بوجود میآیند، با گیاه حالت همزیستی داشته و میتوانند ازت هوا را تثبیت کرده و مقداری از آن را در اختیار گیاه قرار دهند. لیکن قبل از زمان کاشت مقدار 50 کیلوگرم اوره یا 75 کیلوگرم نیترات آمونیم در هکتار توصیه میگردد. البته با توجه به اینکه میزان عناصر غذایی خاک از مهمترین عوامل موثر در تعیین نیاز غذایی نبات محسوب میگردد ، بهتر است هرساله قبل از مصرف کود اقدام به نمونه گیری و تجزیه خاک نمود.
فسفر :
فسفر از عناصر تشکیل دهنده اسید نوکلوئیک بوده و باعث تحریک رشد و تکامل ریشهها میگردد ، در گل دهی و میوه دهی موثر بوده وموجب افزایش مقاومت نبات در مقابل بعضی از بیماریها میگردد. فسفر عنصری است که یونجه بیشتر از سایر عناصر به آن عکس العمل نشان داده و در تولید محصول اهمیت زیادی دارد.
پتاسیم :
پتاسیم بعد از ازت بیشترین عنصر غذایی مورد نیاز یونجه است. این عنصر به عنوان تنظیم کننده و کاتالیزور ، نقش اساسی در رشد یونجه ایفا میکند. همچنین در واکنشهای آنزیمی ، تنفس ، متابولیسم کربوهیدراتها ( از طریق تاثیر آن بر فتوسنتز ) ایجاد مقاومت در برابر بیماریها ، نگهداری آب و مقاومت به خشکی ( از طریق تنظیم مقدار آب سیتوپلاسم ) ، ساخت پروتئینها ، رشد برگها و تاخیر در پیر شدن آنها ضروری است. حد بحرانی پتاسیم حدود 75/1 درصد در ماده خشک گیاهی است. گاهی مقدار بیش از 5/2 درصد نیز برای افزایش عملکرد توصیه میشود. مقدار این عنصر در یونجه با افزایش سن گیاه کاهش می یابد و حداکثر مقدار آن در طول دوره رویشی مشاهده میشود و در مرحله گل دهی و دانه بستن از مقدار آن کاسته میشود. مقدار پتاسیم در قسمتهای مختلف گیاه متفاوت است ، بطوری که در ساقه حداکثر و در برگ بیشتر از ریشه میباشد. یونجه مانند سایر بقولات علوفهای نیاز پتاسیمی بالایی دارد و با برداشت محصول زیاد، مقادیر قابل توجهی پتاسیم از خاک خارج میشود. از طرفی علی رغم آنکه یونجه دارای شبکه ریشهای عمیق و گسترده است و میتواند با در اختیار داشتن حجم زیادی از خاک ، پتاسیم مورد نیاز خود را تامین نماید. ریشه گیاه یونجه برخلاف گندمیان دارای ظرفیت تبادل کاتیونی بیشتری است. از این رو تمایل بیشتری به جذب کاتیونهای دو ظرفیتی از جمله کلسیم دارد و لذا کمبود این عنصر در مزارع یونجه حتی در مناطق نیمه خشک قابل مشاهده است.
کمبود پتاسیم در مزارع یونجه قابل تشخیص است : در این شرایط تراکم محصول در مزرعه کم است و بعلت کاهش فعالیت آنزیم تثبیت کننده ازت ، ازت غیر پروتئینی در گیاه تجمع می یابد و رشد ساقه ها و ریشه ها کم بوده و لکه های کوچک سفید یا زرد رنگ در اطراف برگچه ها نمایان میشود. به تدریج بافتهای بین لکه ها شروع به زرد شدن کرده و در برخی موارد حاشیه برگ به رنگ قرمز یا قهوهای در آمده و برگچهها بصورت فنجانی به سمت پایین متمایل میشوند و در صورت تشدید کمبود، برگها میریزند.
در خاکهایی که مقدار پتاسیم قابل استفاده کمتر از 300 میلی گرم در کیلوگرم باشد ، بسته به میزان کمبود میتوان تا 500 کیلوگرم در هکتار کود کلرور پتاسیم ( به دفعات همراه با آبیاری ) مصرف نمود. زیادی پتاسیم نیز میتواند مانع جذب کلسیم گردد. مصرف زیاد کلرور پتاسیم موجب کاهش تراکم یونجه و زرد شدن انتهای برگچههامی شود. بدین منظور جهت کاهش خطرات زیان آور کلرور پتاسیم ، این کود را به صورت تقسیطی و با مقادیر کم باید مصرف کرد.
کلسیم :
کلسیم در ساختمان دیواره سلولی ، سنتز پروتئینها ، اقتصاد مصرف آب ، غده بستن ریشه و تثبیت ازت ، رشد و توسعه ریشهها و در نهایت عملکرد آن نقش دارد. مقدار مطلوب کلسیم در یونجه حدود یک درصد است. نتایج برخی تحقیقات نشان میدهد که برداشت 5 تن یونحه خشک با جذب 75 کیلوگرم کلسیم از خاک همراه است. به نظر میرسد میزان تحمل یونجه در خاکهای اسیدی به عناصر آهن ، منگنز و آلومینیم با مقدار کلسیم جذب شده در ارتباط باشد. در این خاکها که غلظت این عناصر سبب کاهش رشد اولیه یونجه میشود. مصرف آهک علاوه بر تامین کلسیم کافی ، از قابلیت انحلال این عناصر میکاهد. همچنین قابلیت دسترسی فسفر و مولیبدن را افزایش داده و به این ترتیب عملکرد محصول را نیز افزایش میدهد. بدلیل آهکی بودن بیشتر خاکهای تحت کشت یونجه در استان ،کمبود آن کمتر مطرح است. مصرف بیش از نیاز کودهای پتاسیمی در برخی خاکها احتمال کمبود کلسیم را به دنبال دارد. در شرایط کمبود کلسیم جوانترین و پیرترین قسمتهای یونجه تحت تاثیر قرار میگیرند ، رشد یونجه و میزان تثبیت ازت کاهش می یابد ، بوتههای جوان یونجه دچار مرگ زمستانی شده و یا در طول خشکی تابستان از بین میروند.
در خاکهای با PH کمتر از 6 مصرف مواد آهکی به صورت مخلوط با خاک،2تا3 هفته یا ترجیها یک سال قبل ازکاشت مناسب میباشد.
محققین نشان دادند که محصول خوب یونجه ، به مقدار 450 الی 600 کیلو گرم سولفات کلسیم برای رشد مناسب خود در خاکهای دچارکمبود نیاز دارد. با مصرف 600 کیلو گرم در هکتار سولفات کلسیم در مزارع یونجه زنجان ، رشد و عملکرد مزرعه یونجه بسیار مطلوب بوده است.
عناصر ریز مغذی به ویژه روی ، منگنز ، بر و مولیبدن در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصول نقش مهمی دارند. با توجه به آهکی بودن وبالا بودن PH اغلب خاکهای تحت کشت این محصول ، کمبود این عناصر غیر منتظره نیست به این دلیل توجه به مصرف کودهای محتوی عناصر ریز مغذی با توجه به نیاز گیاه در طول دوره رشد ضروری است.
برای بدست آوردن حداکثر محصول وبالنتیجه استفاده بیشتر در امر کشاورزی در درجه اول باید کاری کنیم که میزان محصول در واحد سطح بالا برود. استفاده از کودهای شیمیایی چنانچه بطور صحیح و فنّی عمل شود یکی از بهترین راه های رسیدن به هدف بالا میباشد. یکی از نکاتی که جهت رسیدن به این هدف به ما کمک میکند، شناسایی خاک از نظر مواد غذایی موجود در آن و از نظر نوع خاک میباشد.
بطور کلّی جهت پی بردن به مواد غذایی موجود و حاصلخیزی خاک وتعیین نوع زراعت مناسب، و مشخّص نمودن روش صحیح کشت و آبیاری، بایستی خاک را در آزمایشگاه تجزیه کرد و اولین مرحله برای تجزیه خاک نمونه برداری از آن به طریق صحیح میباشد
.: Weblog Themes By Pichak :.