1-الف. تعریف کودهای آلی :
به محصولات تهیه شده ازمواد اولیه طبیعی، پسماند خانگی،فضولات دامی و مرغی، ضایعات زراعی و باغی میوه های پوسیده که فاقد هرگونه مواد شیمیایی باشند، کود آلی اطلاق می گردد.
محصولاتی همچون پیت، خاک اره، خاکستر چوب، عصاره علف های دریایی، فرآورده های جانبی صنایع فرآوری و تبدیلی، کود حاصل از کرم های خاکی، کود سبز، کود طویله، فضولات مرغان دریایی، هرنوع کود آلی مخلوط و ممزوج، پودر خون و امثالهم، جزو گروههای ذیل به حساب می آیند.
2- الف. گروه بندی کود های آلی :
کمپوست حاصل از پسماند خانگی (مواد آلی – تر –زباله های شهری و روستائی)،
کود آلی حاصل از فضولات دامی و حیوانات مزرعه،
کود آلی حاصل از فضولات مرغی و ماکیان،
کود آلی از پسماند زراعی و باغی، ضایعات کشت و صنعت ها و مجتمع های صنایع تبدیلی کشاورزی و غذائی،
کود آلی حاصل از لجن انهار و تالابها (غیرملی)، فاضلاب تصفیه شده،
مواد آلی لجن فاضلاب تصفیه شده
کودهای آلی حاوی اسیدهای آمینه، با منشاء بیولوژیکی، مواد تنظیم کننده رشد گیاهی (به غیر از هورمون های گیاهی)،
کود آلی ترکیبی غنی شده، متشکل از تمام و یا قسمتی ازمواد آلی موجود در پسماندها، ضایعات و فضلات مورد اشاره در هفت نوع فوق و به علاوه مکمل های غیر شیمیائی مجاز،
ب- کودهای زیستی(بیولوژیک):
1-ب- تعریف کودهای زیستی:
فرآورده های حاوی تراکم زیاد ازیک یا چندگونه میکروارگانیسم مفید خاکزی برای گیاه همراه با ماده نگهدارنده که در تولید آنها ضوابط و معیارهای فنی رعایت شده باشد، راکود زیستی می نامند. لذا کلیه فرآورده های گروههای ذیل که به منظور تأمین عناصر غذائی ومواد مورد نیاز گیاهان تولید می شوند ودر تحریک مثبت و رشد گیاه موثر می باشند، شامل کودهای زیستی می گردند. ضمن آنکه استفاده از این نوع کودها، حاصلخیزی و باروری خاک را بدون هرگونه آلودگی به دنبال دارد.
2-ب- گروه بندی کودهای زیستی :
باکتری های تثبیت کننده نیتروژن – مواد تلقیحی ریزوبیومی (ازتو باکتر، مایکو باکتر، سودوموناس، آزوسپیریلیوم)، جلبک سب – آبی، آزولا، .......،
میکروارگانیسم (باکتری ها)ی حرکت دهنده فسفر، شتاب دهنده و حل کننده فسفات های نامحلول،
تسریع کنندگان و افزایش دهنده های محرک رشد و مقاومت گیاهی (هیومین ها، فولویک اسیدها، عوامل و فرآورده های غیر شیمائی مجاز، ........)،
باکتریهای تجزیه کنندگان سلولز، شتاب دهندگان خاک،
مواد تلقیحی حاوی قارچهای مایکولوریزی
ج- عوامل کنترل بیولژیک :
1-ج- تعریف عوامل کنترل بیولوژیک :
با پیشرفت علوم و اثبات عوارض غیر قابل جبران ناشی ازکابرد نادرست و بی رویه سموم و کودهای شیمیایی درخاک و گیاه، مدیریت مبارزه با آفات به مدیریت تلفیقی تغییر یافته است. ضمن آنکه ضرورت ایجاب می نماید مبارزه با آفات طبیعی (شامل علف های هرز، قارچ های انگلی، حشرات، جانوران، موش صحرائی و ......... جدی عنوان گردیده و اقدامات موثر صورت پذیرد.
بطورکلی عوامل کنترل بیولوژیک، نام عمومی گروهی از فرآورده های غیر شیمیائی است که در صورت استفاده از آنها برای گیاهان، می توانند موجودات مضر (منجمله حشرات، حلزونها، نماتدها، کنه ها، قارچها، علف ها و بطورکلی آفات گیاهی) رااز بین برده و یا اثرات زیانبار آنها را کاهش دهند. این قبیل فرآورده ها که با استفاده از میکروارگانیسم ها، مواد آلی با بنیان بیولوژیکی تهیه می گردند، بیشتراز مواد اولیه موجود درخاک و بطور کلی از طبیعت بدست می آیند، ضمن آنکه در تولید آنها از مواد شیمیائی مجاز نیز می توان استفاده نمود. فرآورده های فوق، علاوه بر شکارگرهای طبیعی (حشرات مفید – حشرات گیاهخوار و ......) می باشند که در چرخه تنوع زیستی فعالیت می نمایند. این نوع فر آورده ها، درزمینه عوامل زیستی حفاظت گیاه معرفی می شوند.
درهمین راستا از گیاهان متنوع می توان در تولید آفت کش ها و قارچ کش های آلی و زیستی مورد نیاز در بخش کشاورزی اقدام نمود. گیاهانی همچون صمغ عربی – فلفل قرمز- سیر – پیاز – تنباکو – زنجبیل – زردچوبه – زیتون تلخ – پونه – نعناع و بید از جمله گیاهان مستعد این موضوع بشمار می روند.
2- ج – گروه بندی عوامل کنترل بیولوژیک :
حشره کشی زیستی،
آفت کش زیستی،
قارچ کش زیستی،
علف کش زیستی،
نماتد کش زیستی،
طبقه بندی سموم
آفت کش ها براساس ویژگی ها و جنبه های خاص آنها به صور مختلف طبقه بندی می شوند. متاثر از موضع گیری تفکرات متفاوت متخصصان شیمی، بیوشیمی، اکولوژی، حشره شناسی، محیط زیست و غیره. طبقه بندی وسموم موجب شناخت بیشتر و کارآمدتر از سموم می شود. مهمترین صور طبقه بندی سموم عبارتند از
الف) طبقه بندی بر اساس نحوه ورود سم به بدن آفت
که بر این اساس به 3 گروه تقسیم بندی می شوند
سموم گوارشی: عمدتاً علیه حشرات با قطعات دهانی ساینده استفاده می شوند و جذب سم از طریق دیواره لوله گوارش حشرات است.
سموم تماسی: از طریق جلد وارد بدن حشره می شوند و تاثیر آنها روی آفات با قطعات دهانی مکنده نیز قابل توجه است. سموم تماسی قابلیت حل شدن در کوتیکول حشرات در میزان را دارند که در اثر بخشی بیشتر سم موثر است.
سموم تدخینی: نفوذ از طریق روزنه های تنفسی آفت صورت می گیرد.
ب) طبقه بندی بر اساس نحوه حرکت در گیاه
که بر این اساس به 2 گروه تقسیم بندی می شوند
سموم سیستمیک: ممکن است دارای خاصیت گوارشی، تماسی، تدخینی یا همه آنها با هم باشد. این دسته از سموم چربی دوستند ولی تا حدی در آب حل می شوند مانند اکثر سموم فسفره سیستمیک در آوندهای چوبی حرکت می کنند. اثرات حشره کشی آنها با شسته شدن از بین نمی رود. تحرک آنها از طریق شیره گیاهی باعث رسیدن سم به قسمتهای سم پاشی نشده می شود. پایداری نسبتاً طولانی در گیاه دارند. ایندسته از سموم معمولاً به دلیل کم بودن خاصیت تماسی و جذب سریع توسط گیاه خطر کمتری برای حشرات مفید دارند.
سموم نفوذی یا نیمه سیستمیک: همانند سموم سیستمیک می توانند خواص تماسی، گوارشی یا تدخینی داشته باشند. حلالیت در آب به مقدار کم ولی در چربی ها نسبتاً محلولند. جابجایی اندکی در گیاه دارند و بندرت از طریق شیره گیاهی منتقل می شوند. عموماً زمانی که دسترسی به آفت به سادگی امکان پذیر نباشد مصرف می شوند.
پ) طبقه بندی سموم بر اساس نحوه ورود به بدن انسان
به 4 گروه تقسیم بندی می شوند
- طبقه بندی براساس سمیت دهانی (گوارشی)
- طبقه بندی براساس سمیت پوستی (تماسی)
- طبقه بندی براساس سمیت تنفسی (تدخینی)
- طبقه بندی براساس سمیت خاصیت تجمعی (به مفهوم قابلیت ذخیره شدن سم در بافتهای بدن و بروز مسمومیت مزمن)
طبقه بندی سموم بر اساس میزان دوام و پایداری ( طول زمان تجزیه – معمولا ً در خاک)
- سموم با دوام بسیار زیاد (بیش از 2 سال)
- سموم با دوام نسبتاً زیاد (5/0 تا 2 سال)
- سموم با دوام متوسط (6-1 ماه)
- سموم کم دوام (چند روز نظیر دیکلرووس که در شرایط زراعی 3-1 روز در سطح زمین باقی می ماند)
ج) طبقه بندی سموم از لحاظ نوع موجودات زنده تحت تاثیر
- حشره کش ها
- کنه کش ها
- نماتد کش ها
- قارچ کش ها
- علف کش ها
ح) طبقه بندی سموم بر اساس نحوه اثر در بدن موجودات
سموم فیزیکی: شامل روغن ها - پودرهای بی اثر و ...هستند
سموم پروتوپلاسمی: که موجب رسوب دادن پروتئین سیتوپلاسمی سلولهای بدن حشرات (ترکیبات جیوه ای، فلزات سنگین، آرسنیک ها) می شوند
سموم عصبی
چ) طبقه بندی سموم بر اساس ساختار شیمیایی
ترکیبات معدنی: شامل ترکیباتی هستند که ساختار شیمیایی فاقد اتم کربن آلی است. سموم معدنی به 2 گروه سموم معدنی طبیعی (گوگرد معدنی) و سموم معدنی مصنوعی (سموم آرسنیکی) تقسیم می شوند
ترکیبات آلی: شامل ترکیباتی هستند که ساختار شیمیایی آنها دارای اتم کربن آلی است که با اتمهای مختلف دیگر پیوند یافته است و شامل 2 گروه می شوند شامل ترکیبات آلی طبیعی (روغن های طبیعی - سموم گیاهی و ...) و ترکیبات آلی مصنوعی (شامل اغلب سموم شیمیایی نظیر ترکیبات کلره، کارباماتها، آلی فسفره و پیروتیروییدهای مصنوعی).
شاخص های زیان بخشی آفت کش ها
سمیت هر ترکیب یک مشخصه ذاتی است که در ساختمان شیمیایی آن نهفته است. ترکیبات سمی باعث 2 نوع مسمومیت حاد و مزمن می شوند. از نظر مسمومیت حاد LD50 که نمایانگر سمیت هر ترکیب است، در درجه اول اهمیت قرار دارد. میزان یا مقدار خطر مسمومیت برای انسان یا حیوانات خونگرم عبارتست از میزان در معرض بودن × سمیت
تصور عامه از سمیت
بر خلاف تصور عمومی ترکیبات مصنوعی و سنتزی سمی ترین مواد نیستند بلکه سمی ترین مواد در میان ترکیبات طبیعی یافت می شوند.
حداکثر باقیمانده مجاز آفت کش ها (MRL)
استاندارد خاص میزان حداکثر باقیمانده مجاز سم هنگام برداشت محصول راMRL می گویند که مخففMaximum residue limites است. این باقی مانده در شرایطی که مصرف آفت کش براساس عملیات بهینه کشاورزی (GAP) انجام شده باشد تعیین می شود0 کشورهای مختلف بنا به شرایط خاص خودشان شاخص های متفاوتی دارند.
اثرات آفت کش ها روی دشمنان طبیعی آفات
این اثرات شامل اثرات مستقیم، سمیت زیر کشنده و کاهش جمعیت دشمنان طبیعی از طریق از بین رفتن میزبان می شوند.
اثرات مستقیم سم روی دشمنان طبیعی آفت یا target
اثرات مستقیم شامل سمیت مستقیم آفت کش برای پارازیتوئید و شکارگرها است که نهایتا منجر به مرگ آنها می شود و همچنین رها شدن آفت درجه اول از کنترل طبیعی یا طغیان آفت و همچنین ظهور آفت یا آفات درجه دوم می شود که هر کدام توضیحات مفصل خاص خود را می خواهند که در این مجال نمی گنجد.
سمیت زیر حد کشندگی
باعث دور شدن حشرات مفید از محل زندگی آفات می شوند. این سمیت موجب تغییر در روش جستجو برای یافتن غذا، عدم تشخیص میزبان، تغییر و اختلال در ارتباط با جنس دیگر، تغییر در تولید مثل و کاهش طول عمر و تغییر در باروری تخم حشرات آفت خواهد شد.
وضعیت سموم ثبت شده در کشور
تعداد سموم ثبت شده در کشور 258 قلم است که شامل حشره کش ها (26?)، علف کش ها (33?)، قارچکش ها(21?)، کنه کش ها (5?)، موش کشها (7?) و سایر سموم (8?) می شوند.از کل 14000000هکتار وسعت اراضی کشاورزی ایران به ازای هر هکتار 780/0 کیلوگرم ماده موثره انواع سموم دفع آفات نباتی مصرف میشود که در مقایسه با آمارهای جهانی آمار فوق العاده بالایی است.
سموم حذف شده در سال های 86 و 87
سم اندوسولفان : EC 35% از ابتدای دی ماه 86 مجوز ورود به کشور داده نشده و بر اساس مصوبه هیات نظارت برسموم از مهر 89 از فهرست سموم مجاز کشور حذف شد.
سم آزینفوس متیل EC 20% و WP20%: از ابتدای دی ماه 87 مجوز ورود به کشور داده نشده و بر اساس مصوبه هیات نظارت برسموم از مهر 89 از فهرست سموم مجاز کشور حذف شد.
سم کارباریلWP 85% SC 48% : از ابتدای دی ماه 87 مجوز ورود به کشور داده نشده و بر اساس مصوبه هیات نظارت برسموم از مهر90 از فهرست سموم مجاز کشور حذف خواهد شد.
سم آمیتراز :EC 20%ازابتدای اسفند ماه 87 مجوز ورود به کشور داده نشده و از ابتدای سال 1391 از فهرست سموم مجاز کشور حذف شد.
سم آلاکلر :EC 48%از ابتدای دی ماه 87 مجوز ورود به کشور داده نشده و براساس مصوبه هیات نظارت برسموم از مهرماه سال 1390 از فهرست سموم مجاز کشور حذف خواهد شد.
موارد مندرج بر روی برچسبهای آفت کش ها
موارد مندرج بر روی برچسبهای آفت کش ها شامل موارد زیر می شود
- نام عمومی آفت کش، نام تجاری و فرمولاسیون آفت کش
- نام شیمیایی آفت کش
- نوع آفت کش و نحوه جذب
- میزان ماده مؤثره
- درجه خطر ماده موثره
- میزان سمیت خوراکی برای موش صحرائی (Oral LD50 for rat)
- موارد مصرف و میزان مصرف،
- مدیریت کاربرد آفت کش
- طریقه مصرف آفت کش
- حداقل زمانی فاصله برداشت (دوره کارنس)
- سمیت برای محیط زیست
- احتیاطات لازم
- علائم مسمومیت، کمک های اولیه، پادزهر
- شرایط نگهداری آفت کش
- درج علائم خطر pictogram
- تاریخ تصویب آفت کش توسط هیات نظارت بر سموم
- تاریخ تولید و تاریخ انقضاء
بروز آفات و الزام مبارزه شیمیایی
استفاده از آفت کش ها متاسفانه گسترش زیادی در در باغهای پسته برای مبارزه با آفات مختلف پیدا کرده است. به صورت مختصر دلایل بروز آفات و الزام مبارزه شیمیایی عبارتند از
- ناپایداری در اکوسیستمهای طبیعی و بر هم خوردن توازون آنها در اثر گسترش کشاورزی
- کشش طبیعت برای مقابله با فشارهای وارده
- بروز عوارض ناخواسته در کشاورزی از جمله پدیده آفات، بیماری های گیاهی و علفهای هرز
بطور تقریب حدود یک سوم از محصولات کشاورزی در مراحل داشت و برداشت توسط آفات از بین میروند. در درختان پسته برآورد دقیقی از میزان خسارت آفات در دسترس نیست اما دو آفت کلیدی درختان پسته یعنی پروانه چوبخوار و پسیل پسته سالیانه خسارات بسیار هنگفتی به کشاورزان و پسته داران تحمیل می کنند. بنابراین مبارزه شیمیایی نه بهترین، بلکه در عمل نیرومندترین سلاح مبارزه با آفات پسته محسوب می شود.
تاریخچه آفت کش ها
قدمت مبارزه شیمیایی با آفات و بیماریها به بیش از 1000 سال قبل از میلاد میرسد. هومر شاعر و مورخ یونانی در 1000 سال قبل از میلاد در مورد کنه کش های گوگردی و خاصیت تدخینی آنها مطلب نوشته است. استفاده از ترکیبات آرسنیکی مخلوط با عسل در مبارزه با مورچه توسط چینیها در قرن 16 میلادی کاربرد داشته است. استفاده از نیکوتین برای مبارزه با مگس گیلاس در قرن 17 میلادی بکار گرفته شده بود. استفاده از گرد گلهای داوودی به عنوان حشره کش توسط ایرانیان و قبایل قفقاز در قبل از قرن 18 میلادی رایج بوده است. اولین حشره کش د.د.ت بود که در سال 1874 ساخته شد ولی در سال 1939 به خاصیت حشره کش آن پی برده شد.
خصوصیات یک آفت کش شیمیایی ایده آل
به صورت اجمالی خصوصیات یک آفت کش خوب عبارتست از
- تاثیر کافی روی آفت هدف یا target
- عدم تاثیر غیر مطلوب بر محصول سمپاشی شده
- نداشتن اثر سوء یا داشتن حداقل اثر سوء بر حشرات مفید
- مقرون بصرفه بودن از نظر اقتصادی
- در محصولات و مواد غذایی طعم و بوی نامطبوع ایجاد نکند
- تحت شرایط جوی مختلف سمیت خود را علیه آفات هدف حفظ کند
- برای انسان و دام در شرایط سمپاشی و نگهداری بی خطر یا کم خطر باشد
- در محیط اسیدی و قلیایی به سرعت تجزیه نشود
- در اکوسیستمهای کشاورزی و غیر کشاورزی و خصوصاً در زنجیره غذایی ایجاد اختلال نکند.
نامهای مختلف آفت کش ها
نام عمومی (Entry name): هر ترکیب آفت کش معمولاً دارای یک نام عمومی است این نام توسط موسسه سازنده سم پیشنهاد شده و سپس توسط موسسه استاندارد جهانی (ISO) مورد تایید قرار گرفته است. نام عمومی اطلاعاتی در مورد ساختار شیمیایی سم به ما نمی دهد.
نام تجارتی یا نام فرمولاسیون (Trade name): اسامی تجارتی برای هر سم معمولاً متعدد هستند (کارخانه جات مختلف- فرمولاسیون های مختلف). حرف اول نام تجارتی معمولاً بزرگ نوشته می شود. علامت ® روی نام تجارتی مخفف کلمهRigestered یا ثبت شده است.
نام شیمیایی: براساس قوانین اتحادیه بین المللی شیمی محض و کاربردی (IUPAC) انتخاب می شود. نام شیمیایی بیان کننده اجزاء تشکیل دهنده ساختار شیمیایی آفت کش و نحوه قرار گرفتن آنها نسبت به هم می باشد مثلا فرمول شیمیایی کارباریل 1- naphthyl methyl carbamat 1-است. فرمول بسته بندی سم بیانگر تعداد و نوع اتمهای تشکیل دهنده مولکول ترکیب شیمیایی آفت کش است. فرمول ساختمانی سم ترتیب قرار گرفتن و نحوه اتصال اتمهای تشکیل دهنده مولکول ماده سمی را نمایش می دهد.
فرمولاسیون آفت کشها
فرمولاسیون به معنای تغییراتی است که روی سموم جهت بهبود شرایط نگهداری، مصرف، تاثیر و ایمنی اعمال می شود. هدف از فرمولاسیون تسهیل کاربرد، اصلاح خواص فیزیکی، افزایش تاثیر بر آفات و کاهش خطرات زیست محیطی است. برای فرمولاسیون، سموم با مواد غیر فعالی (غیر سمی) مخلوط می شوند که سازگاری فیزیکی و شیمیایی با ماده سمی داشته باشند. ترکیبات مورد استفاده در فرمولاسیون سموم شامل مواد فعال کننده و مواد بهبود دهنده شرایط سم پاشی می شوند. به صورت اجمالی مواد فعال کننده ای که در فرمولاسیون سم مورد استفاده قرار می گیرند وظایف زیر را دارند 1- ایجاد تغییرات در دامنه تاثیر سم 2- افزایش حلالیت سم در آب یا چربی 3- کمک به نفوذ سم به نقطه اثر مورد نظر. اما مواد بهبود دهنده نیز به صورت خلاصه بدین منظورها به فرمولاسیون یک سم اضافه می شوند 1- اصلاح چسبندگی وپخش شوندگی سم در سطح مورد نظر 2- کاهش بادبردگی و تبخیر سم
جایگاه مبارزه شیمیایی در مدیریت تلفیقی آفات
کنترل آفات مبتنی بر روش مبارزه شیمیایی مانند سایر روشهای مبارزه با آفات اصول و قواعد خاص خود را دارد. نکاتی که در مبارزه شیمیایی بر علیه آفات باید مورد توجه باشند عبارتند از 1- اطلاع کافی از سیکل زندگی و اکولوژی آفت در طبیعت 2- رابطه آفت با میزبانهای مختلف، انگل ها و شکارگرها 3- توجه به دیگر شاخص های مورد عمل در برنامه های کنترل تلفیقی آفات
استفاده از آفت کش های انتخابی یا کاربرد انتخابی آفت کشها
استفاده از آفت کش های انتخابی یا کاربرد انتخابی آفت کشها بطور عمده از 2 طریق عملی است
1- استفاده ازسمومی که از لحاظ فیزیولوژیکی ذاتاً دارای خاصیت انتخابی هستند مثلا حشره کش پریمیکارب که تنها بر مگس ها و شته ها اثر کافی دارد یا فرآوردههای تهیه شده از باکتری Bacillus thuringiensis که بسته به سوش باکتری تنها بر گونه خاصی از حشرات موثر است.
2- استفاده از سموم غیر انتخابی به طریقی که حالت انتخابی داشته باشد که شامل انتخاب فیزیکی و انتخاب اکولوژیکی می شود.
انتخاب فیزیکی شامل
- استفاده از نازل های هدایت کننده محلول سمی - استفاده از گرانول ها (مصرف هدفمند سم) - ضدعفونی بذور (با حشره کش ها) می شود.
انتخاب اکولوژیکی شامل
- استفاده از طعمه مسموم حاوی ماده جلب کننده خاص آفت هدف - اطلاع از رفتار آفت در انتخاب محلهای سم پاشی - مرحله ای نمودن (قطعه ای) سم پاشی برای حفظ دشمنان طبیعی - انتخاب زمان مناسب سم پاشی (زمانی – مرحله ای) - مبارزه با آفت در شرایطی که بخشی از سیکل و یا نسل آفت در روی میزبانی غیر از محصول می گذارند - کانون کوبی آفت
عوامل موثر در بازدهی مبارزه شیمیایی با آفات
رطوبت نسبی هوا: اهمیت زیادی در جذب بیشتر و بهتر سموم سیستمیک و نفوذی دارد ولی در در مورد سموم تماسی اثر چندانی ندارد
نور خورشید: مستقیماً بر دوام سم روی سطوح سم پاشی موثر است. اشعه ماورای بنفش مستقیم باعث شکسته شدن مولکول ماده سمی در نتیجه کاهش اثر بخشی سموم می شود.
جریان باد: باد می تواند موجب جابجایی ذرات سم شود در مواردی موجب جابجایی بیش از 10 کیلومتر در ساعت سم شده است. از طرفی باد موجب می شود مخصوصا در سم پاشی های هوایی پخش غیر یکنواخت و بادبردگی سم بوجود آید.
ساختمان فیزیکی گیاه: مثلا در کلم برگهای مومی موجب لیز خوردن ذرات سمی شده و راندمان سم پاشی را پایین می آورند یا تراکم بالای برگ درختان باعث عدم دسترسی همه برگها به سم می شود
درجه حرارت محیط: تحقیقات و تجربیات بخوبی نشان داده که افزایش دمای محیط موجب تبخیر ذرات سمی قبل از رسیدن به هدف و کاهش جذب در گیاه در مورد برخی از سموم می شود.
غلظت سم مصرفی: در گیاهان زراعی بر حسب واحد وزن یا حجم در واحد سطح و در باغات بر حسب واحد وزن یا حجم سم در حجم مشخص آب مشخص می شود.
حجم محلول سمی مصرفی: برحسب نوع گیاه و روش سمپاشی متفاوت است. توجه به مشکلاتی از جمله رقیق شدن بیش از حد محلول سم، گیاه سوزی در حجم کم، لزوم پوشش کامل سطوح برگها و یا کفایت بخشی ازآنها باید مورد توجه واقع شود.
هورتانسیا (گل اِدریسی)
گیاه باغی هورتانسیا (گل ادریسی)
نام علمی: Hydrangea macrophylla
نام انگلیسی: Bigleaf hydrangea, Hortensia
هورتانسیا
درختچه ای است با رشدی سریع از خانواده Hydrangeaceae، بومی چین و ژاپن است و می تواند تا ارتفاع بیش از 2 متر و به همین گستردگی رشد کند. این درختچه به خاطر گل آذین های بزرگ آن پرورش داده می شود.
رنگ گل ها آبی، قرمز، صورتی، ارغوانی روشن و ارغوانی تیره است که وابسته به اسیدیته(PH) خاک است. به طوری که در یک خاک اسیدی رنگ گل ها نزدیک به آبی و در یک خاک قلیایی، رنگ صورتی بیشتری دارد. این تغییر رنگ وابسته به جذب یون آلومینیوم توسط گیاه است.
رقم های تجاری زیادی از این گونه تولید شده همچون رقم Blushing Bride که گل هایی سفید دارد. رقم های تجاری جدید امروزه دارای سایز های مختلف مثلاً پاکوتاه، گل های بزرگ تر و گل های پر رنگ تری هستند. یا گل آذین هایی که بسیار بزرگ شده اند.
برگ ها پهن و به شکل تخم مرغ با لبه دندانه دار هستند. برگ ها متقابل بوده و قسمت زیرین آن در بعضی از گونه ها صاف و در بعضی دیگر دارای کرک است.
قابل ذکر است که جوانه های گل و برگ، سمی است (در بعضی از منابع تمام قسمت گیاه هورتانسیا سمی ذکر شده است) که باعث آماس پوست می گردد. از این رو توصیه می شود که به هنگام کار با هورتانسیا از دستکش استفاده گردد.
نیازمندی های محیطی
خاک:
به خاکی غنی با زهکش مناسب نیاز دارد. خاکی که با وجود سبکی، رطوبت را هم در خود نگه دارد. بهتر است از خاک برگ در مخلوط خاکی گیاه استفاده شود.
هورتانسیا خاک اسیدی را دوست دارد. اسیدیته (PH) مناسب برای این گیاه 6 است. در این خاک رنگ گل ها به سمت رنگ آبی است. استفاده از آهک برای چنین خاک هایی باعث قلیایی شدن خاک و تغییر رنگ گل ها به رنگ صورتی است. و بالعکس در خاک قلیایی که رنگ گل ها متمایل به صورتی است استفاده از سولفات آلومینیوم، خاک را اسیدی میکند و باعث می شود رنگ گل ها، آبی یا نزدیک به آبی شود.
هورتانسیا با رنگ گل سفید، تغییر رنگ ندارد.
آبیاری:
این گیاه رطوبت دایمی را دوست دارد و خشکی کشیدن منجر به از بین رفتن آن می شود. از غرقابی کردن خاک این گیاه پرهیز کنید. این کار منجر به زرد شدن برگ ها و حتی از بین رفتن ریشه ها و نابودی گیاه می شود.
نور:
بهترین رشد و گلدهی این گیاه وقتی است که آفتاب صبح و سایه بعدازظهر را داشته باشد.
کمبود نور منجر به عدم گلدهی گیاه، ریزش گل ها، عدم باز شدن تمامی غنچه های روی یک دسته گل، رنگ پریدگی برگ ها و بلند شدن شاخه ها می شود. از طرفی زیاد بودن میزان نور مستقیم آفتاب منجر به سوختگی برگ ها و غنچه ها خواهد شد.
دما:
این گیاه در برابر سرمای شدید زمستانه مقاوم است. و گیاهی است که محیط خنک را می پسندد.
رشد گل های آن در دمای بیش از 22 درجه مطلوب نیست. گیاهی که گل آذینی پر از غنچه داشته باشد. در هوایی خنک تمامی این غنچه ها شکوفا شده و به گل تبدیل می شوند اما در دمای گرم تر و بیش از 22 درجه از میزان شکوفایی غنچه ها کاسته می شود.
کاهش سرما در میانه پاییز می تواند منجر به قهوه ای شدن گل ها و برگ ها و ریزش گل ها شود.
تکثیر:
با بذر می توان این گیاه را تکثیر کرد. ولی روش متداول با قلمه گیری است. قلمه ها بهتر است از ساقه های جوان که هنوز چوبی نشده اند در اواخر بهار و اوایل تابستان تهیه شود. قلمه ها را می توان از قسمت انتهایی ساقه به طول 15-10 سانتیمتر و با قطر حدود یک سانتیمتر تهیه کرد.
هرس:
غنچه های گل های هورتانسیا در ساقه های تولید شده سال قبل تشکیل می شوند و از طرفی در طی رشد گیاه هورتانسیا، ساقه های آن سرزنی می شوند تا رشد شاخه های جانبی تحریک شود. در نتیجه تیره ماه آخرین فرصت برای انجام عمل سرزنی این گیاه است.
هرس به غیر از شاخه خشکیده، بر روی شاخه های قدیمی گیاه صورت می گیرد تا به جوان سازی گیاه و رشد ساقه های جدید کمک کند.
شمعدانی پیچ
گل آویزی شمعدانی پیچ
نام علمی: Pelargonium Peltatum
نام انگلیسی: Trailing Geranium, Ivy geranium
شمعدانی پیچ
خانواده: Geraniaceae
منشأ: جنوب آفریقا (آفریقای جنوبی)
زمان گلدهی: پیوسته درطول سال (اواخر تابستان)
ویژگی ها: شمعدانی پیچ یا خزنده گونه ای همیشه سبز، یک ساله تا چند ساله و نیمه گوشتی است. خوشه هایی از گل هایی دیدنی به رنگ صورتی مایل به ارغوانی تا صورتی کمرنگ یا سفید تولید می کند. ساقه ها حالت خزنده داشته و در حالت بالارونده، می توانند تا 2 متر نیز ارتفاع بگیرند. برگ هایی شبیه به پیچک دارد و دارای 5 بریدگی پارپهنکی کم عمق و نوک تیز هستند. برگ دارای درازای cm5 و پهنای cm7.5 و به رنگ سبز روشن تا متوسط است. دمبرگ به وسط پهنک متصل شده است و برگ ها تا حدی حالت گوشتی دارند.
گل آذین یک چتر با 9-2 گل است که هر کدام از آنها دارای 5 گلبرگ به طول cm2 هستند. میوه آن چاکبر است. برگ های کوچک گیاه خوراکی است و مزه ای ترش دارد، همچنین برگ های کوبیده شده آن دارای رایحه هستند.
از شمعدانی پیچ برای کشت در زیر اشکوب درختان، سراشیب ها و دامنه ها، باغ صخره ای و روی دیوارها به صورت آویز استفاده می شود.
از این گونه بیش از 200 رقم معرفی شده است. بعضی از ارقام حالت فشرده خوبی داشته و نسبت به گرما مقاوم است. هرس مرتب و ضمناً هرس فرم گیاه را تحریک به رشد بیشتر و نمای آن را هم زیباتر می کند. نگهداری از آن ساده است.
روش تکثیر: از طریق قلمه ساقه واشی، بذر و خوابانیدن مارپیچی
عادت رشدی: فرم رشدی آن متغیر، پخش شونده، خوابیده، خزنده یا بالارونده است.
میزان رشد: سریع، ارتفاع آن cm60- 30 و گسترش عرضی آن نیز به cm 90- 60 می رسد.
نیاز نوری: آفتاب کامل تا نیمه سایه
خاک مطلوب: نیاز به خاکی با زهکش مناسب و بافتی سبک تا متوسط دارد.
نیاز آبی: آبیاری منظم و معمولی، در زمستان بستر کشت خشک نگه داشته شود.
مقاومت به سرما: حساس به سرما
.: Weblog Themes By Pichak :.