سوسن باران

نام علمی: Zephyranthes

نام انگلیسی: Rainflower

خانواده: نرگسیان (Amaryllidaceae)   

سوسن باران

سوسن های باران گل های پیازی ظریف و زیبایی هستند که شرایط نسبتاً متنوعی از آب و هوا را تحمل می کنند. در جنس این گیاه حدود 70 گونه گیاهی تا کنون شناسایی شده اند که با دو رگه گیری هایی که در سال های اخیر و به منظور تولید انواع زینتی انجام گرفته است، تنوع این جنس را بسیار زیاد کرده است.

قطر پیازهای این گیاهان در گونه های مختلف،  بین 1?5 الی 5 سانتیمتر است و    اندازه و رنگ برگ ها نیز متفاوت است. برخی ظاهری علفی شکل دارند و برگ های برخی بلند و نسبتاً پهن است و رنگ آنها نیز بین سبز تا برنز متغییر است.

رنگ گل در بیشتر این گونه ها سفید، زرد یا صورتی است. هر چند در سال های اخیر ارقامی با رنگ های دیگر  نیز تولید شده اند. زمان گلدهی از اواخر بهار تا اوایل تابستان متفاوت است ولی اکثر نمونه های زینتی و پرورشی این گیاه در اواخر تابستان گلدهی دارند.  همچنین در همه انواع این گیاهان، برگ ها قبل از گل ها می رویند.

این گیاهان در موطن خود معمولاً بعد از ریزش یک باران شدید گل می دهند و به همین علت سوسن باران نام گرفته اند.

از گونه های معروف آن می توان:

 دو گونه  Z. atamasco و Z. candida با رنگ گل سفید  یا دو گونه Z.carinata و Z. rosea با رنگ گل صورتی و گونه Z.citrina با رنگ گل زرد نام برد که تصویر همه آنها به نام خودشان در گالری موجود است.

جنس هابرانتوس (Habranthus) بسیار شبیه جنس Zephyranthes است و نام انگلیسی هر دو Rainflower (سوسن باران یا سوسن بارانی) نام دارد. برای تسهیل شناخت و تفکیک آنها از یکدیگر، به جنس Habranthus سوسن بارانی و به جنس Zephyranthes سوسن باران نام نهادیم. 

برای تفکیک سوسن بارانی Habranthus از سوسن باران Zephyranthes نکته هاییست که باید مد نظر قرار بگیرد: گل های هر دو گیاه رو به بالا هستند ولی گلبرگ های Habranthus اغلب هم پوشانی دارند و پرچم های این گل در چهار اندازه مختلف هستند و همچنین شکل گل ها نامنظم است.

اما درباره Zephyranthes باید گفت که غالباً گلبرگ ها از مرکز گل از یکدیگر مجزا هستند، سه پرچم کوتاه هم اندازه و سه پرچم بلند هم اندازه دارد و گل ها تقریباً ستاره شکل هستند. 

نیازمندی های محیطی
خاک:

این گیاه خاکی کمی اسیدی و ارگانیک را دوست دارد و وجود خاکی با زهکش خوب برای آن لازم است. بنابراین می توان از مخلوط خاک برگ+شن+پیت موس و یا کوکوپیت+پرلایت +پیت موس برای کاشت پیازها استفاده کرد

آبیاری:
 زمانی که پیازها کاشته می شود خاک آبیاری می شود تا با افزایش رطوبت خاک، رشد پیاز تحریک شود. برگ ها حدود 3-2 هفته بعد از کاشت ظاهر می شوند. از زمان رشد برگ ها تا فرا رسیدن زمان گلدهی بهتر است گیاه را زمانی آبیاری کرد که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد. نزدیک به زمان گلدهی باید آبیاری را افزایش داد. بعد از گل دهی گیاه را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد.

در برخی از گونه های این گیاه لازم است 2-1 ماه در شرایط خشک به سر برند تا مجدداً برای گلدهی و رشد در سال بعد آماده شوند.

نور:
به مکان هایی با نور مستقیم آفتاب یا آفتاب-سایه نیاز دارند. وجود نور حتی بعد از گل دهی برای غذاسازی برگ ها و در نتیجه رشد پیازها در زیر زمین و تولید پیازچه ها ضروری است.

دما:

در مناطقی که در فصل سرما، دما سردتر از منفی 12 درجه می شود بهتر است که پیاز ها را از خاک درآورد و در محیطی گرم تر نگهداری کرد. در فصل تابستان مناطق گرم، گیاه را از تابش آفتاب بعدازظهر محفوظ کنید.

تکثیر:

با تقسیم پیاز های این گیاه هر 4 سال یکبار، می توان گیاهان دیگری به دست آورد.

کاشت بذر این گیاهان نیز ساده است و تکثیر به این طریق نیز مرسوم است.

گیاه بالارونده پیچک سیاه چشم

نام علمی: Thunbergia alata

نام انگلیسی: Black-eyed Susan vine

خانواده: تیره پای خرس  (Acanthaceae)

پیچک سیاه چشم

گل های زیبا و گیرای پیچک سیاه چشم، با ظاهر ساده پنج گلبرگی و رنگ های شاد، شبیه اولین گل هایی هستند که هر کودکی در دفترچه نقاشی خود می کشد و البته مرکز آن را زرد می کند؛ همین دلِ سیاه (چشم ِسیاه) گل هاست که پیچک سیاه چشم را منحصر بفرد می کند. سیاه چشم در زادگاه خود، شرق آفریقا گیاهی همیشه سبز و چند ساله است. ساقه های آن علفی و متعدد و پیچ خورنده هستند و برگ هایی قلبی شکل یا باریک بر روی آن می رویند.

ارتفاع این پیچ در صورت داشتن قیم در یک فصل، تا دو متر و نیم و گستردگی آن بیشتر از یک متر است. سرعت رشد آن سریع و از ویژگی های آن، گل دهی گیاه 6 هفته بعد از جوانه زنی است.

طول برگ ها 8-3 سانتیمتر و لبه های آن دندانه دار است.

گل ها منفرد و به تعداد زیاد می رویند. گل ها پنج گلبرگی و غالباً به رنگ نارنجی یا زرد با لکه ای سیاه در مرکز می باشند. دوره گلدهی به دمای هوا بستگی دارد. در مناطق گرمسیری این پیچ در سرتاسر سال گل دارد.

هرس آن هر از چند گاه سبب تحریک به رشد و گلدهی بهتر گیاه می شود.

در مناطق گرمسیری از این پیچ به عنوان یک گیاه خزنده و پوششی می توان استفاده کرد.

ارقامی از این گونه گیاه تولید شده اند که دارای رنگ های متنوع تری نسبت به قبل هستند. از جمله رقم  ’Superstar Orange’ که رنگ گل قرمز- نارنجی است یا ‘White-Eyed Susie’ با رنگ گل سفید  یا “Blushing Susie” که گل هایی با چند طیف رنگی در یک گیاه می روید.

نیازمندی های محیطی

خاک:

برای سیاه چشم خاک ایده آل خاکی ارگانیک، غنی و حاصلخیز با زهکش مناسب است. در خاک های متوسط نیز رشد خوبی دارد.

آبیاری:

در سال اول نیاز به آبیاری منظم دارد. نیاز آبی گیاهان چند ساله کمتر است.

نور:
برای گلدهی بیشتر به آفتاب کامل تا سایه اندک نیاز دارد. در مکان های نیم سایه هم رشد می کند.

دما:

در مناطق سردسیری این گیاه به صورت یکساله کشت می شود. با قطع ساقه های گیاه قبل از سرما، می توان گیاه را برای زمستان گذرانی در مناطقی با سرمای حداکثر چند درجه زیر صفر آماده کرد.

تکثیر:

از طریق بذر به آسانی می توان گیاه را تکثیر کرد. گیاهان حاصل از بذر پر رشد تر می باشند. این پیچ قابلیت خودکاشتی دارد.

روش دیگر تکثیر استفاده از قلمه ساقه است.

اچینوفسولوکاکتوس

نام علمی: Echinofossulocactus 

اچینوفسولوکاکتوس 

زیستگاه اصلی اچینوفسولوکاکتوس ها، پهنه های شمالی ، مرکزی و غرب مکزیک است .

ساختار ظاهری این جنس به صورت گرد کروی تا استوانه ای کوتاه به رنگ خاکستری مایل به سبز و بدنه آن دارای شیارهای مواج یکدست است. آرئولهای کوچک آنها به فاصله 4 سانتیمتر از هم قرار دارند و دارای 4 تا 20 خار شعاعی و 1 تا 4 خار مرکزی به رنگ های سفید، زرد و قهوه ای هستند .

گل آنها کوچک است و قطر انتهایی آن به 5.2 تا 5.3 سانتیمتر می رسد. طیف رنگ گل ها سفید، کرم و ارغوانی است و دو تا سه بار در سال گل ها شکوفا می شوند .

روشنایی پسند و گرمادوست و روی هم رفته از کاکتوس هایی ست که نگهداری آنها آسان است. بیشتر خاکهای سبک ماسه ای (متخلخل) را می پسندد. هر گاه فصل زمستان، درجه دمای جایگاه نگهداری آن و یا گلخانه پایین باشد، باید تا حد امکان از آبیاری آن خودداری نمود. این کاکتوس در دمای تا چند درجه زیر صفر نیز مقاومت و پایداری خوبی دارد.

روش تکثیر آنها با کاشت بذر و در اوایل بهار در گلخانه است. البته از راه قلمه زدن نیز به راحتی زیاد می شوند. درباره اچینوفسولوکاکتوس ها تجربیات و آموخته ها نشان داده که تا مدتی پس از رویش بذر، بهتر است از نشاء کردن در خزانه ها خودداری شود تا گیاه روئیده شده استقامت کافی بدست آورد. خزانه این جنس از کاکتوس ها به نور فراوان نیاز داشته و پس از رویش بذر نیز بهتر است از ظرف های سرپوشیده به محل روشن گلخانه انتقال داده شوند .

کاکتوس ها بسته به جنس های گوناگون، تا زمانی محدود شکل اصلی و بالغ خود را ندارند. درباره اچینوفسولوها نیز این قانون پایدار است و تیغ های واقعی پس از زمان درازی، شکل راستین و واقعی خود را آشکار می سازند .

یادآوری می شود که از پایان زمستان تا آغاز پاییز به موقعیت آفتابی و نور، همچنین آب کافی و مناسب نیازمندند .

گیاه گوشتی آگاوِ آمریکانا

نام علمی: Agave Americana

نام انگلیسی: Century Plant

آگاوِ آمریکانا  (گیاه قرن)        

تیره: Agavaceae 

منشاء: مکزیک        زمان گلدهی: یک بار در اواخر عمر خود

ویژگی ها: آگاو قرن گونه ای چند ساله، همیشه سبز و گوشتی است. جنس آگاو، چنان که گونه های دیگری از آن هم در پست های دیگر معرفی شده اند، شامل بیش از 200 گونه از گیاهان چندساله و صحرادوست است که دارای برگساره هایی دیدنی و منحصر به فرد هستند؛ گونه های این گیاه غالباً بومی مکزیک و آمریکای جنوبی هستند. این گونه ها دارای ارزش زینتی هستند و گاهی به عنوان غذا و دارو نیز به کار می روند. از این میان گیاه آگاو آمریکانا از گونه هایی است که در ایران و به ویژه در جنوب و مناطق شمالی، از سال ها پیش مورد کشت و کار قرار می گرفته است.

آگاو قرن دارای برگ هایی به طول 2 متر بوده که هر کدام دارای حاشیه خاردار هستند. برگ ها در بعضی از فرم ها ابلق می باشند. گیاه حامل یک ساقه گل دهنده سنگین و سفت در انتهاست که بسیار برنده و تیز است. این گیاه گهگاه گل می دهد، و طول ساقه گل دهنده که به گل آذین دیهیم با گل های زرد منتهی می شود، به 8 متر می رسد. پس از گلدهی این گیاه می میرد، اما پاجوش ها و ساقه های نابه جا از زیر گیاه دوباره رشد کرده و توده گیاه بازیابی می شود.

میوه آن پوشینه است. طول عمر یک بوته آن به 10 سال می رسد. این گیاه بومی قاره آمریکا بوده اما در حال حاضر به مناطق مختلفی از دنیا سازگاری یافته و مورد استفاده قرار می گیرد و مناسب کشت در باغ های صخره ای و خشک منظری است. 

روش تکثیر: از طریق بذر و تقسیم بوته است. به علت درصد تلاقی بالا و ایجاد تفرق در دانهال ها بهتر است تقسیم بوته صورت پذیرد.

عادت رشدی: دارای فرم ایستاده

سرعت رشد: ارتفاع بین 0?8 تا 1متر

نیاز نوری: آفتاب؛ بعضی از ارقام در نیمه سایه گل می دهند.

خاک مطلوب: بیشتر خاک ها را می پسندد، حتی در ضعیف ترین خاک ها نیز رشد می کند، اما در خاک غنی با کمپوست بهترین عملکرد را دارد.

نیاز آبی: مقاوم به کم آبی؛ آبیاری منظم در تابستان

مقاومت به سرما: تا حدود سرمای منفی 9 مقاوم است.

گل دادن آگاوِ آمریکانا در کرمان

به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا در تیرماه سال 1392، این گیاه بعد از 25 سال نگه‌داری در منزل یک شهروند کرمانی، گل داده و ارتفاع محور شاخه‌ی گل که از وسط برگ‌ها بیرون آمده به پنج و نیم متر رسیده است. به گل نشستن این گیاه بومی مکزیک در کرمان، عجیب و نادر است و به گفته‌ی این شهروند کرمانی که گیاه آگاو در منزلش رشد کرده است؛ ساقه‌ی گیاه که محور رویش گل‌های آن است به هنگام ظهور گل، طی دو هفته تا حد قابل توجهی رشد کرده و بلند شده است به طوری که رشد روزانه‌ی ساقه قابل مشاهده بوده است. عکس های زیر متعلق به آگاو مورد نظر است:

درختچه گلدار ابوتیلون زینتی (برگ نمدی زینتی)

نام علمی: Abutilon striatum, Abutilon pictum

نام انگلیسی: Redvein Abutilon, Red Vein Indian Mallow, Redvein Flowering Maple

خانواده: گل ختمیان (Malvaceae)

ابوتیلون زینتی

این گیاه همیشه سبز، درختچه ای با گل های زنگوله ای قرمز کوچک است با زمان گلدهی بسیار طولانی که در فصل بهار شروع به گلدهی می کند و تا زمستان گل های زیبای آن زینت بخش باغچه اند. این گیاه در فضای باز (مثلاً در استان های شمالی کشور که یخبندان ندارد)، می تواند تا ارتفاع بیش از 3 متر و گستردگی در حدود 2 متر برسد.

گل های زنگوله یا فانوس شکل ابوتیلون زینتی دارای پنج گلبرگ همپوشان و پرچم های مشخص گیاهان خانواده گل ختمی هستند و 4-2 سانتیمتر طول دارند. گلبرگ های آن به رنگ زرد یا نارنجی تند یا قرمز یا صورتی هستند و رگ های قرمز تیره روی سطح آنها چشم گیر است که نام رایج انگلیسی گیاه را با توجه به آن برگزیده اند.

برگ ها به رنگ سبز روشن هستند و با طولی بین 15-5 سانتیمتر دارای 5-3 لوب هستند. در بعضی رقم ها برگ ها خال های زرد یا سفید رنگ دارند.

با هرس گیاهان جوان می توان عادت رشدی گیاه را به شکل بوته ای فشرده تغییر داد.

چند رقم معروف آن عبارتند از:

‘Gold Dust’ , ‘Mardi Gras’ ,  ‘Tiger Eye’  , ‘Thompsonii’  

نیازمندی های محیطی

خاک:

در خاکی غنی با زهکشی خوب که رطوبت را در خود نگه دارد بسیار خوب رشد می کند. به خاک های کمی اسیدی علاقه دارد.

آبیاری:
بین دو آبیاری اجازه ندهید خاک رطوبت خود را از دست بدهد. گیاه از خشکی کشیدن بیزار است.

نور:
در مکانی آفتابی تا نیمه سایه رشد می کند. در مناطقی با آب و هوای داغ، گیاه را در مکانی قرار دهید که آفتاب صبح و سایه بعدازظهر را داشته باشد.

دما:
این گیاه به سرما حساس هست. گیاه بالغ کاشته شده در فضای باز، یخبندان سبک را تحمل می کند. برای زمستان گذرانی سر شاخه های جدید گیاه را در پایان تابستان کمی سربرداری کنید.

گیاهان کاشته شده در گلدان به سرما حساس تر هستند و می توان در زمستان آن ها را به فضای داخل منتقل کرد.

تکثیر:
از طریق کاشت بذر در فضای داخل؛ قبل از بهار می توان گیاهان جدیدی به دست آورد. همچنین با استفاده از قلمه سبز می توان این گیاه را تکثیر کرد.

***از دورگه گیری این گونه با تعدادی گونه دیگر، گیاهانی تولید شده اند که به نام علمی Abutilon × hybridum  و این گروه Chinese lantern شناخته می شوند.

بیشتر این گیاهان شبیه  abutilon pictum هستند ولی تنوع در رنگ گل ها (سفید) و تنوع در شکل گل و گلبرگ آن ها بیشتر است. برخی از آنها با ارتفاع کمتر از ابوتیلون زینتی تولید شده اند که حتی برای کاشتن در سبدهای آویز یا جلوی باغچه هم مناسب هستند. این جنس را هم می توان “ابوتیلون زینتی” نامید.