گیاه پوششی گل ناز رونده

نام علمی:.Lampranthus L

نام انگلیسی: Trailing ice plant

خانواده: علف فرشیان  (Aizoaceae)

گل ناز رونده

گل ناز رونده  گیاهی همیشه سبز، چند ساله با ساقه های علفی است. ارتفاع گیاه در بعضی گونه ها 60-45 سانتیمتر و در بعضی گونه ها 30-15 سانتیمتر است. و قطر گل ها تا 5 سانتیمتر هم می رسد.

برگ ها آبدار، سه وجهی تا استوانه ای شکل هستند. رنگ برگ ها سبز مایل به خاکستری-نقره ای به طول 7-5 سانتیمتر و شبیه به انگشتان دست یک نوزاد می باشد. گاهی رگه هایی به رنگ قرمز نیز در رنگ سبز برگ مشاهده می شود که رنگ مایل به قرمز ساقه های جوان جذابیت زینتی برای این گیاه به ویژه در اواخر زمستان فراهم می آورد.

هر گل منفرد در انتهای شاخه ظاهر شده و دارای چندین گلبرگ باریک، طویل و رنگی است. بیشتر گونه ها دارای رنگ صورتی است ولی رنگ های ارغوانی، قرمز، زرد، نارنجی و سفید هم در بعضی گونه ها وجود دارد. زمان گلدهی بسته به گونه ها از اوایل بهار تا اوایل پاییز می تواند ادامه داشته باشد.

گل ناز رونده با توجه به مقاومت به خشکی، شوری، باد و سرعت رشد بالا از گیاهان محبوب در جامعه باغبانی به حساب می آید. این گیاه مناسب برای باغ های صخره ای، ساحلی و خشک منظری است.

از گونه های معروف آن می توان برای رنگ صورتی به گونه  L.productus  و  L.roseus  و برای رنگ نارنجی گونه  L.aurantiacus  و  L.aureus  نام برد. گونه “L.alpine” هم قرمز رنگ است.

نیازمندی های محیطی

خاک:

در صورت داشتن زهکش خوب در هر خاکی به خوبی رشد می کند. در خاک های فقیر یا شور هم خوب رشد می کند.

آبیاری:
مقاوم به خشکی است و به آبیاری زیاد، حساس است. در اغلب مناطق هفته ای یک بار و در مناطق گرم یا بیابانی هفته ای دو مرتبه آبیاری کافی است.

نور:
به آفتاب کامل نیاز دارد. برای کاشت در نیم سایه مناطقی با گرمای زیاد و خشک

نیز مناسب است.

دما:

در زمستان، یخبندان های سبک را به خوبی تحمل می کند. در مناطق بسیار سرد، گیاه را به صورت یکساله کشت می کنند. در دوره های طولانی سرما اگر رطوبت خاک زیاد باشد، ریشه صدمه می بیند.

تکثیر:
روش تکثیر آن قلمه نرم ساقه در هر زمان از سال به جز در زمان گلدهی آن است. این گیاه چند ساله دارای طول عمر کوتاهی است و در سال سوم بهتر است با قلمه های جدید جایگزین شود.

***جنس Lampranthus دارای گونه های بسیاری است که شباهت های گونه ها به همدیگر و تعداد زیاد آن ها و همچنین دورگه های تولید شده باعث شده وارد شدن به بحث گونه ها مقدور نباشد. لازم به توضیح است که تعدادی از این گل ها در باغ های فروش گل، به نام های مختلفی همچو  “ناز فرانسوی ” و … به فروش می رسند. در کل به کلیه گونه های این جنس به اختصار “گل ناز رونده” نام دادیم و توضیحات بالا مربوط به گونه هایی است که کوتاه تر بوده و به عنوان گیاه پوششی زینتی مورد استفاده قرار می گیرد.

گیاهان خانواده علف فرشیان (Aizoaceae) را اغلب  با نام رایج گل یخ (Ice plant) در انگلیسی می شناسند؛ ولی در فارسی مجموعه گونه های این  گیاهان را  به نام “گل ناز” می شناسند.  نام  “گل یخ“  در فارسی نامی انحصاری برای درختچه chimonanthus است.

سوسن باران

نام علمی: Zephyranthes

نام انگلیسی: Rainflower

خانواده: نرگسیان (Amaryllidaceae)   

سوسن باران

سوسن های باران گل های پیازی ظریف و زیبایی هستند که شرایط نسبتاً متنوعی از آب و هوا را تحمل می کنند. در جنس این گیاه حدود 70 گونه گیاهی تا کنون شناسایی شده اند که با دو رگه گیری هایی که در سال های اخیر و به منظور تولید انواع زینتی انجام گرفته است، تنوع این جنس را بسیار زیاد کرده است.

قطر پیازهای این گیاهان در گونه های مختلف،  بین 1?5 الی 5 سانتیمتر است و    اندازه و رنگ برگ ها نیز متفاوت است. برخی ظاهری علفی شکل دارند و برگ های برخی بلند و نسبتاً پهن است و رنگ آنها نیز بین سبز تا برنز متغییر است.

رنگ گل در بیشتر این گونه ها سفید، زرد یا صورتی است. هر چند در سال های اخیر ارقامی با رنگ های دیگر  نیز تولید شده اند. زمان گلدهی از اواخر بهار تا اوایل تابستان متفاوت است ولی اکثر نمونه های زینتی و پرورشی این گیاه در اواخر تابستان گلدهی دارند.  همچنین در همه انواع این گیاهان، برگ ها قبل از گل ها می رویند.

این گیاهان در موطن خود معمولاً بعد از ریزش یک باران شدید گل می دهند و به همین علت سوسن باران نام گرفته اند.

از گونه های معروف آن می توان:

 دو گونه  Z. atamasco و Z. candida با رنگ گل سفید  یا دو گونه Z.carinata و Z. rosea با رنگ گل صورتی و گونه Z.citrina با رنگ گل زرد نام برد که تصویر همه آنها به نام خودشان در گالری موجود است.

جنس هابرانتوس (Habranthus) بسیار شبیه جنس Zephyranthes است و نام انگلیسی هر دو Rainflower (سوسن باران یا سوسن بارانی) نام دارد. برای تسهیل شناخت و تفکیک آنها از یکدیگر، به جنس Habranthus سوسن بارانی و به جنس Zephyranthes سوسن باران نام نهادیم. 

برای تفکیک سوسن بارانی Habranthus از سوسن باران Zephyranthes نکته هاییست که باید مد نظر قرار بگیرد: گل های هر دو گیاه رو به بالا هستند ولی گلبرگ های Habranthus اغلب هم پوشانی دارند و پرچم های این گل در چهار اندازه مختلف هستند و همچنین شکل گل ها نامنظم است.

اما درباره Zephyranthes باید گفت که غالباً گلبرگ ها از مرکز گل از یکدیگر مجزا هستند، سه پرچم کوتاه هم اندازه و سه پرچم بلند هم اندازه دارد و گل ها تقریباً ستاره شکل هستند. 

نیازمندی های محیطی
خاک:

این گیاه خاکی کمی اسیدی و ارگانیک را دوست دارد و وجود خاکی با زهکش خوب برای آن لازم است. بنابراین می توان از مخلوط خاک برگ+شن+پیت موس و یا کوکوپیت+پرلایت +پیت موس برای کاشت پیازها استفاده کرد

آبیاری:
 زمانی که پیازها کاشته می شود خاک آبیاری می شود تا با افزایش رطوبت خاک، رشد پیاز تحریک شود. برگ ها حدود 3-2 هفته بعد از کاشت ظاهر می شوند. از زمان رشد برگ ها تا فرا رسیدن زمان گلدهی بهتر است گیاه را زمانی آبیاری کرد که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد. نزدیک به زمان گلدهی باید آبیاری را افزایش داد. بعد از گل دهی گیاه را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد.

در برخی از گونه های این گیاه لازم است 2-1 ماه در شرایط خشک به سر برند تا مجدداً برای گلدهی و رشد در سال بعد آماده شوند.

نور:
به مکان هایی با نور مستقیم آفتاب یا آفتاب-سایه نیاز دارند. وجود نور حتی بعد از گل دهی برای غذاسازی برگ ها و در نتیجه رشد پیازها در زیر زمین و تولید پیازچه ها ضروری است.

دما:

در مناطقی که در فصل سرما، دما سردتر از منفی 12 درجه می شود بهتر است که پیاز ها را از خاک درآورد و در محیطی گرم تر نگهداری کرد. در فصل تابستان مناطق گرم، گیاه را از تابش آفتاب بعدازظهر محفوظ کنید.

تکثیر:

با تقسیم پیاز های این گیاه هر 4 سال یکبار، می توان گیاهان دیگری به دست آورد.

کاشت بذر این گیاهان نیز ساده است و تکثیر به این طریق نیز مرسوم است.

گیاه بالارونده پیچک سیاه چشم

نام علمی: Thunbergia alata

نام انگلیسی: Black-eyed Susan vine

خانواده: تیره پای خرس  (Acanthaceae)

پیچک سیاه چشم

گل های زیبا و گیرای پیچک سیاه چشم، با ظاهر ساده پنج گلبرگی و رنگ های شاد، شبیه اولین گل هایی هستند که هر کودکی در دفترچه نقاشی خود می کشد و البته مرکز آن را زرد می کند؛ همین دلِ سیاه (چشم ِسیاه) گل هاست که پیچک سیاه چشم را منحصر بفرد می کند. سیاه چشم در زادگاه خود، شرق آفریقا گیاهی همیشه سبز و چند ساله است. ساقه های آن علفی و متعدد و پیچ خورنده هستند و برگ هایی قلبی شکل یا باریک بر روی آن می رویند.

ارتفاع این پیچ در صورت داشتن قیم در یک فصل، تا دو متر و نیم و گستردگی آن بیشتر از یک متر است. سرعت رشد آن سریع و از ویژگی های آن، گل دهی گیاه 6 هفته بعد از جوانه زنی است.

طول برگ ها 8-3 سانتیمتر و لبه های آن دندانه دار است.

گل ها منفرد و به تعداد زیاد می رویند. گل ها پنج گلبرگی و غالباً به رنگ نارنجی یا زرد با لکه ای سیاه در مرکز می باشند. دوره گلدهی به دمای هوا بستگی دارد. در مناطق گرمسیری این پیچ در سرتاسر سال گل دارد.

هرس آن هر از چند گاه سبب تحریک به رشد و گلدهی بهتر گیاه می شود.

در مناطق گرمسیری از این پیچ به عنوان یک گیاه خزنده و پوششی می توان استفاده کرد.

ارقامی از این گونه گیاه تولید شده اند که دارای رنگ های متنوع تری نسبت به قبل هستند. از جمله رقم  ’Superstar Orange’ که رنگ گل قرمز- نارنجی است یا ‘White-Eyed Susie’ با رنگ گل سفید  یا “Blushing Susie” که گل هایی با چند طیف رنگی در یک گیاه می روید.

نیازمندی های محیطی

خاک:

برای سیاه چشم خاک ایده آل خاکی ارگانیک، غنی و حاصلخیز با زهکش مناسب است. در خاک های متوسط نیز رشد خوبی دارد.

آبیاری:

در سال اول نیاز به آبیاری منظم دارد. نیاز آبی گیاهان چند ساله کمتر است.

نور:
برای گلدهی بیشتر به آفتاب کامل تا سایه اندک نیاز دارد. در مکان های نیم سایه هم رشد می کند.

دما:

در مناطق سردسیری این گیاه به صورت یکساله کشت می شود. با قطع ساقه های گیاه قبل از سرما، می توان گیاه را برای زمستان گذرانی در مناطقی با سرمای حداکثر چند درجه زیر صفر آماده کرد.

تکثیر:

از طریق بذر به آسانی می توان گیاه را تکثیر کرد. گیاهان حاصل از بذر پر رشد تر می باشند. این پیچ قابلیت خودکاشتی دارد.

روش دیگر تکثیر استفاده از قلمه ساقه است.

اچینوفسولوکاکتوس

نام علمی: Echinofossulocactus 

اچینوفسولوکاکتوس 

زیستگاه اصلی اچینوفسولوکاکتوس ها، پهنه های شمالی ، مرکزی و غرب مکزیک است .

ساختار ظاهری این جنس به صورت گرد کروی تا استوانه ای کوتاه به رنگ خاکستری مایل به سبز و بدنه آن دارای شیارهای مواج یکدست است. آرئولهای کوچک آنها به فاصله 4 سانتیمتر از هم قرار دارند و دارای 4 تا 20 خار شعاعی و 1 تا 4 خار مرکزی به رنگ های سفید، زرد و قهوه ای هستند .

گل آنها کوچک است و قطر انتهایی آن به 5.2 تا 5.3 سانتیمتر می رسد. طیف رنگ گل ها سفید، کرم و ارغوانی است و دو تا سه بار در سال گل ها شکوفا می شوند .

روشنایی پسند و گرمادوست و روی هم رفته از کاکتوس هایی ست که نگهداری آنها آسان است. بیشتر خاکهای سبک ماسه ای (متخلخل) را می پسندد. هر گاه فصل زمستان، درجه دمای جایگاه نگهداری آن و یا گلخانه پایین باشد، باید تا حد امکان از آبیاری آن خودداری نمود. این کاکتوس در دمای تا چند درجه زیر صفر نیز مقاومت و پایداری خوبی دارد.

روش تکثیر آنها با کاشت بذر و در اوایل بهار در گلخانه است. البته از راه قلمه زدن نیز به راحتی زیاد می شوند. درباره اچینوفسولوکاکتوس ها تجربیات و آموخته ها نشان داده که تا مدتی پس از رویش بذر، بهتر است از نشاء کردن در خزانه ها خودداری شود تا گیاه روئیده شده استقامت کافی بدست آورد. خزانه این جنس از کاکتوس ها به نور فراوان نیاز داشته و پس از رویش بذر نیز بهتر است از ظرف های سرپوشیده به محل روشن گلخانه انتقال داده شوند .

کاکتوس ها بسته به جنس های گوناگون، تا زمانی محدود شکل اصلی و بالغ خود را ندارند. درباره اچینوفسولوها نیز این قانون پایدار است و تیغ های واقعی پس از زمان درازی، شکل راستین و واقعی خود را آشکار می سازند .

یادآوری می شود که از پایان زمستان تا آغاز پاییز به موقعیت آفتابی و نور، همچنین آب کافی و مناسب نیازمندند .