علف بره آبی، فستوکا آبی

نام علمی: Festuca glauca

نام انگلیسی: Blue fescue

خانواده: (Poaceae)

علف بره

این گیاه یکی از بهترین انتخاب ها برای آوردن رنگ آبی به باغچه است. رنگ متمایز آن در ترکیب با دیگر گیاهان و سنگ ها و خاک زیبایی خاصی را ایجاد می کند.

این علف چند ساله، گیاهی مقاوم است که در فضای سبز مناطق معتدله ایران به میزان زیادی مورد کشت قرار می گیرد. این علف به عنوان یک گیاه زینتی کاشته می شود و ارزش زینتی آن به دلیل رنگ برگساره آن است.

رنگ برگساره های سوزنی شکل این گیاه در بهار، آبی-نقره ای در تابستان، آبی-سبز در پاییز به رنگ سبز تیره و در طول زمستان به آهستگی به رنگ سبز-قهوه ای در می آید. سرعت رشد آن متوسط است و ارتفاع آن به 25سانتیمتر می رسد و تا 30 سانتیمتر هم گسترش می یابد.

به نسبت دیگر گراس ها، یکی از اولین گراس هایی است که به گل می نشیند. گل آذین ریزبافت آن در خرداد و اوایل تیر ظاهر می شوند. میوه آن گندمه است.

از این گیاه در باغ خشک منظر،باغ صخره ای و همچنین برای کنترل فرسایش خاک استفاده می شود. بهتر است این گیاه در بهار تا یک سوم ارتفاع خود کوتاه شود تا برگساره های آبی جدید از توده بوته ظاهر شود.

فستوکای آبی باید در ردیف هایی نزدیک به هم کشت شود، زیرا دارای فرم توده ای است و با افزایش سن در سطح گسترش نمی یابد. البته می توان آن را بصورت تکی در ترکیب با گیاهان دیگر نیز کاشت که در آن صورت نیز زیبایی خاص خود را دارد.

نیازمندی های محیطی

خاک:

زهکش مناسب برای آن حیاتی است. به خاک های ضعیف مقاوم است و اسیدیته های مختلف را هم به خوبی تحمل می کند. میتوان همانند گیاهان چند ساله در اول سال کودی معمول داد.

آبیاری:

به خشکی مقاوم است و نیاز آبی آن کمتر از متوسط است. به خاک های خیس مقاوم نیست و ریشه آن می پوسد.

نور:

احتیاج به نور کامل آفتاب دارد. در مکانی آفتاب-نیم سایه هم رشد می کند ولی رنگ آبی آن به سبز در می آید.

دما:

این گیاه همیشه سبز، سرما و گرما را به خوبی تحمل می کند.

تکثیر:
از طریق بذر به آسانی می توان آن را تکثیر کرد. بذر ها در دمای 20 درجه در طول دو هفته جوانه می زنند. جوانه های این علف به جابه جایی حساس نیست.

روش دیگر، تقسیم بوته گیاه است. فشردگی زیاد ریشه ها مانع رشد آن می شود و گیاهان 3-2 ساله در اول فصل باید تقسیم شوند.

گیاه نیمه آبزی کلم زرد مردابی، کلم زرد باتلاقی، کلم زرد بد بو

نام علمی: Lysichiton americanus

نام انگلیسی: Yellow skunk cabbage, Swamp lantern

خانواده: گل شیپوریان (Araceae)

کلم زرد مردابی

کلم زرد مردابی بومی امریکای شمالی است. این بوته زینتی، گیاهی چند ساله، نیمه آبی یا خاکی با ساقه های زیرزمینی(ریزوم) است که با گل های اسپاتی زرد رنگ بزرگ، شبیه گل های شیپوری، و برگ های سبز مایل به زرد خود در امتداد نهرها و استخرها یا برکه های آب و مرداب ها بخوبی به گل می نشیند و منظره چشمگیری به وجود می آورد.

برگ های کلم زرد، برگ های تخم مرغی شکل کامل و کشیده ای هستند که بر ساقه های کوتاه از پایین بر ساقه اصلی گیاه می رویند. طول هر برگ 30 الی 150 سانتیمتر و پهنای آن 10 الی 70 سانتیمتر است.

گل های متراکم بر گل آذین استوانه ای شکل به طول 7 الی 12 سانتیمتر می رویند، که خود آن گل آذین، بر ساقه 30 الی 50 سانتیمتری گیاه پیچیده در برگواره زرد رنگی –مشابه برگ گیاه اما بسیار کوچکتر- ظاهر می شود. گل های کلم زرد مردابی بوی چندان خوشایندی ندارند و همین امر موجب این نام گذاری شده است. 

میوه آن سته، تخم مرغی شکل کشیده، سبز مایل سرخ و به طول 6 میلیمتر است که 1 الی 2 بذر در خود دارد.

نیازمندی های محیطی

خاک:

خاک این گیاه باید غنی ازمواد آلی و هوموس باشد. استفاده از پیت موس و خاک برگ برای ترکیب خاک آن لازم است.

آبیاری:

خاک این گیاه باید مرطوب تا غرقابی باشد. کاشت آن در کنار برکه و آبشار های زینتی، کمک به حفظ رطوبت مورد نیاز گیاه می کند. حتی می توانید این گیاه را در آبی کم عمق نیز بکارید.

نور:

هم در آفتاب و هم در محل های نیم سایه به خوبی رشد می کند.

دما:

این گیاه چند ساله خزان پذیر، به راحتی یخبندان های سرد بیش از منفی 20 درجه را تحمل می کند.

تکثیر:

برای تکثیر این گیاه در اوایل بهار ریزوم های این گیاه را تقسیم کرده و هر قسمت را در خاک مرطوب می کارند.

با استفاده از بذر هم می توان این گیاه را تقسیم کرد.

گیاه پیچک لوبیا گل

نام علمی: Lablab purpureusVigna aristata,,Dolichos purpureus

نام انگلیسی: Hyacinth bean, Dolichos bean, Seim bean, Lablab bean, Egyptian kidney bean, Indian bean

خانواده: باقلاییان (Fabaceae)

پیچک لوبیا گل

این پیچک زیبا، زیر نور آفتاب با سرعتی باورنکردنی از طاقی لخت باغچه، با برگ های پهن سبز و خوشه گل های رنگارنگ پرچینی دل انگیز می سازد. گیاه بالارونده و یکساله لوبیاگل در یک فصل می تواند تا ارتفاع 3 متر و در صورت مساعد بودن شرایط در یک سال تا ارتفاع 9 متر رشد کند. در مناطقی که سرما و یخبندان نداشته باشند، لوبیاگل در سه ماه به گل می نشیند و بیشتر سال را بار خواهد داد.

برگ های سبز روشن این گیاه، که هاله ای ارغوانی دارند، سه برگچه ای هستند و هر برگچه حدود 7?5 الی 15 سانتیمتر طول دارد و به شکل بیضی کشیده یا سه ضلعی است. این برگ ها اغلب بصورت خام یا پخته مانند اسفناج به مصرف خوراکی می رسند.

گل های زیبای گیاه سفید، آبی و صورتی و بنفش هستند و بر گل آذین هایی بر پایک [i] های کوتاه روی ساقه اصلی می رویند. گل ها نیز بصورت خام یا بخارپز به مصرف خوراکی می رسند.

غلاف گیاه 4 الی 5 سانتیمتر طول دارد، شکل منحنی خنجرمانندی دارد و 2 الی 4 دانه لوبیا را در خود جای می دهد.

ریشه آن نیز می تواند بصورت پخته در آشپزی بکار رود و همچنین از دانه های لوبیای آن توفو (پنیر سویا) و تمپه (گوشت مانند از فراورده ها سنتی سویا) تهیه می شود که در تهیه غذاهای گیاهی کاربرد بسیار دارد.قسمت های خوردنی گیاه برای تهیه غذاهای سنتی در مراسم ها و آئین های بعضی کشورهای آفریقایی و آسیای شرقی به کار می روند.

این گیاه زیبا، هم تزئینی است هم می تواند برای تهیه علوفه بکار رود؛ هم مصارف دارویی دارد و هم سمی است. میوه و دانه های رسیده یا خشک آن به دلیل داشتن گلیکوزیدهای سیانوژنیک که پس از مصرف به سیانید هیدروژن بدل می شوند سمی به حساب می آیند و فقط در صورتی که خوب در آب پخته شوند، خوردنی هستند. ضعف، حالت تهوع، نفس تنگی، کندی پاسخ به تحریک ها و تشنج از علائم مسمومیت با این گیاه هستند.

نیازمندی های محیطی
خاک:

در بیشتر خاک ها از خاک شنی عمیق تا سنگین رسی رشد می کند. به زهکش مناسب خاک و اسیدیته ای بین 4?5 تا 7?5 نیاز دارد.

مقاومت کمی به شوری خاک دارد و شوری باعث زرد شدن برگ ها و کاهش رشد و در نهایت مرگ گیاه می شود.

آبیاری:
خاک آن باید رطوبت پایدار داشته باشد. به غرقابی شدن برای کوتاه مدت حساس نیست ولی در خاک غرقابی رشد نمی کند. گیاهان جاافتاده در خاک کمی قادر به خشکی کشیدن هستند.

نور:

به مکانی آفتابی یا نیمه آفتابی برای رشد احتیاج دارد و در سایه متوسط هم رشد نمی کند.

دما:

در بازه دمایی 30-18 بهترین رشد را دارد و همچنین به دمای بالا هم مقاوم است. دمای 3 درجه را هم در کوتاه مدت تحمل می کند. ولی چون عمر این گیاه کوتاه است (دوساله یا کمی بیشتر) و رشد آن سریع، بهتر است به عنوان یک گیاه یکساله کاشته شود.

تکثیر:
از طریق بذر به آسانی قابل کاشت است.

[i] پایک (به انگلیسی: Pedicel ) در گیاه‌شناسیبه اولین میانگره? شاخهدر زیر نهنج، گفته می‌شود. دومین میانگره در زیر یک گل منفرد ممکن است دمگل نامیده شود. به عبارتی دیگر یک قسمت از ساقه یا شاخه که تعدادی پایک را نگاهداری می‌کند دمگل نامیده می‌شود.

گل یکساله رنگین زبان

نام علمی: Salpiglossis sinuata

نام انگلیسی: Painted Tongue, Scalloped Tube Tongue, Velvet Trumpet Flower

خانواده: بادنجانیان (Solanaceae)

رنگین زبان

این گیاه، رنگین کمانی از رنگ های درخشان است. این رنگ های تند و جزئیات خیره کننده گلبرگ ها، هر بیننده ای را مجذوب می کند. یکساله است و با نگاهی به ظاهرش و مشاهده زبانه های رنگین روی گلبرگ ها، می توان دانست چرا نام رایج آن به انگلیسی، “painted tongue” است که در فارسی می توان به “رنگین زبان” ترجمه اش کرد. بومی شیلی است و آب و هوای خنک و مرطوب را دوست دارد. ارتفاع آن در باغ تا 90 سانتیمتر هم می رسد و غیر از تزئین باغچه، گلی ست مناسب آراستن گلدان های روی میز.

گل های قیفی شکل این گیاه به قطر حدود 5 سانتیمتر، 5 گلبرگ مخملین با رنگ های تند و خیره کننده؛ و رگه های کاملا نمایان و با رنگی در تضاد با رنگ زمینه گلبرگ دارند. ارقام گوناگون این گیاه، در طیف رنگ های آبی، بنفش، سرخ، صورتی، قهوه ای، نارنجی، بژ، زرد و طلایی گل های زیبا دارند و پروانه ها را به باغچه دعوت می کنند.

گل های این گیاه در فصل تابستان شکوفا می شوند و تا اولین سرمای فصل های بعدی ادامه می یابد.

برگ ها و ریشه های رنگین زبان کرک دار و چسبناک هستند.

نیازمندی های محیطی

خاک:

به خاکی با زهکش مناسب نیاز دارد و اضافه کردن کمپوست به خاک آن به گلدهی گیاه کمک می کند. استفاده از مالچ برای خنک ماندن ریشه گیاه بسیار مفید است. برای گل دهی بیشتر می توان آن را با کود مخصوص گل دهی دو بار در ماه با نصف غلظت تغذیه کرد.

آبیاری:
به آبیاری در حد متوسط نیاز دارد و خاک آن باید همیشه مرطوب بماند. نسبت به خشک شدن خاک حساس است. از غرقابی شدن خاک گیاه جلوگیری کنید که باعث از بین رفتن ریشه ها می شود.

نور:

به نور کامل آفتاب نیاز دارد و حداقل نور برای گل دهی آن 6 ساعت در روز است.

دما:

این گیاه، یک گیاه یکساله است و بالطبع آن را در همه نقاط می توان کاشت. ولی باید در نظر داشت که برای گلدهی گیاه احتیاج به هوای خنک دارد و برای مناطقی که هوای داغ و خشک دارند توصیه نمی شود. همچنین باید از باد شدید این گیاه را محفوظ کرد.

تکثیر:

از طریق بذر به آسانی می توان آن را کاشت. بهتر است که بذر ها را 12-10 هفته قبل از آخرین سرمای بهاره در فضایی با دمای 21 درجه کاشت و در بهار پس از رفع سرمای بهاره به مکان اصلی انتقال داد.

گیاه یکساله پیچک ناقوس ارغوانی

نام علمی: Cobaea scandens

نام انگلیسی: Cup-and-saucer vine, Cathedral bells, Monastery bells

خانواده: گل آتشیان (Polemoniaceae)      

پیچک ناقوس ارغوانی

گل های ناقوس ارغوانی چشمان هر بیننده ای را به سوی خود می کشانند. رنگ بنفش ارغوانی (بندرت سفید) گل های این پیچ و هدایت آن برای پوشاندنِ طاقِ دالانی در باغ، فضایی برای اندیشیدن و آسودن فراهم می کند که در آن البته از زنگ ناقوس ها خبری نیست ولی رنگ اسرارآمیز و باشکوه ارغوانی چشم را نوازش می دهد. از سویی دیگر نیز، با سرعت رشد زیادی که دارد می تواند در طول یک فصل حتی تا 6 متر رشد کند و نرده های دلتنگ کننده یا دیوارهای نازیبا را به نماهایی چشم گیر و روح افزا بدل کند.

بومی مکزیک و نواحی گرمسیری امریکای جنوبی است و در زادگاهش گیاهی چندساله محسوب می شود؛ ولی در مناطق غیرگرمسیر به عنوان گیاهی یکساله آن را می کارند.

غنچه این پیچ زیبا ابتدا به رنگ سبز کمرنگ است ولی گل فنجانی شکل که شروع به باز شدن می کند، فوراً به رنگ بنفش در می آید. فصل گلدهی از اواخر تابستان تا پاییز است و هر گل چهار روز بر ساقه عمر می کند. این گل ها رایحه خوش قوی ای دارند.

کاسه گل، رنگ سبز خود را حفظ می کند و نعلبکی این فنجان زیبا می گردد و بهمین خاطر است که یکی از نام های رایج این گیاه در انگلیسی، پیچ ” cup & saucer=فنجان نعلبکی” است! گل هایی که کاملاً شکوفا شده اند برعکس غنچه های در حال شکفتن، بوی بسیار دلپذیری دارند. پرچم های بلند گل، که از قد گلبرگ ها بلندتر و افشان هستند، بهمراه شکل فنجانی خود گل، تصویر ناقوسی خاموش را تداعی می کنند.

برگ های انبوه این گیاه همیشه سبز، کشیده و تقریباً دوکی شکل هستند.

نیازمندی های محیطی

خاک:

این گیاه به خاکی مغذی نیاز ندارد و نسبت به اسیدیته خاک سختگیر نیست. و استفاده از کود حیوانی برای رشد و گل دهی گیاه کافی است و نیاز به کوددهی دیگری ندارد.

زهکش خاک باید خوب باشد.

آبیاری:

رطوبت خاک را دوست دارد و به آبیاری در حد متوسط نیاز دارد. یعنی اگر خاک آن ها مرطوب بود نیازی به آبیاری نیست.

نور:

این گیاه برای گل دهی به نور کامل آفتاب نیاز دارد. در تابستان های داغ، سایه بعد از ظهر به شاداب بودن شاخ و برگ گیاه کمک بسیاری می کند.

دما:

این پیچک متعلق به مناطقی با آب و هوای استوایی است. در این مناطق این گیاه چندساله به حساب می آید. در مناطقی که زمستان های بسیار ملایم دارد هم، گیاهی همیشه سبز می ماند. در دیگر مناطق که دمای هوا در زمستان به زیر 7 درجه برسد یا گیاه را باید در گلدان کاشت و در زمستان آن را به مکانی گرم تر انتقال داد یا به عنوان یک گیاه یک ساله آن را کاشت.

تکثیر:

راحت ترین روش تکثیر این گیاه، کاشت بذر آن است. می توان بذر ها را پس از آخرین سرمای بهاره در مکان اصلی کاشت یا 10-8 هفته قبل از آخرین سرما، در مکان گرمتری در گلدان های کوچک کاشت. بهتر است هر بذر را در یک گلدان مستقل کاشت.