گیاه یکساله آهار خزنده

نام علمی: Sanvitalia procumbens

نام انگلیسی:Creeping zinnia, Mexican creeping zinnia

خانواده: گل ستارگان (Asteraceae)

آهار خزنده

گل زیبای آهار خزنده تمام تابستان بستر باغچه را می آراید و چنان ساده از بذر رشد می کند که هیچ باغبان با سلیقه ای از آن چشم پوشی نمی کند.

آهار خزنده یکساله و بومی جنوب آمریکا و مکزیک است. گیاهی کوتاه قامت است و ارتفاع آن حدود 30 سانتیمتر است. گستردگی آهار خزنده نسبت به ارتفاع آن بیشتر است به همین دلیل گزینه ای مناسب برای گیاهی پوششی است و گیاه مناسبی برای ترکیب با گل های بلند تر است. استفاده از آن برای درست کردن سبد گل رایج است و کاشت آن به صورت گلدانی نیز جلوه ای زیبا دارد.

دارای برگ های تخم مرغی ساده و متقابل است.

گل های کوچک آن حدود دو سانتیمتر، کم پَر و به رنگ های زرد، نارنجی یا سفید و با مرکزی تیره است. طول دوره گلدهی آن طولانی است و از مزایای این گیاه این است که بدون نیاز به قطع گل های خشکیده، گل های جدیدی جایگزین می شود.

نیازمندی های محیطی
خاک:

خاک ایده آل آن سبک با زهکشی خوب و ترکیبی شنی-هوموسی است.

آبیاری:

این گیاه نسبت به کمی خشکی مقاوم است و نیاز آبی آن کمتر از آبیاری متوسط است. بنابراین زمانی آبیاری کنید که چند سانت خاک رویی رطوبت خود را از دست داده باشد.

نور:

به نور کامل آفتاب احتیاج دارد.

دما:

گیاه یکساله است و در همه جا می توان آن را کاشت. این گیاه گرمادوست و نسبت به هوای گرم مقاوم است.

تکثیر:
از طریق بذر به آسانی قابل کاشت است. چون جوانه ها نسبت به جابه جایی حساس هستند بهتر است بذر ها را مستقیم در مکان اصلی 2-1 هفته قبل از آخرین سرمای بهاره کاشت. می توان دی ماه بذرها را در گلدانهایی در گلخانه کاشت و پس از رفع سرمای بهاره آن را به فضای بیرون انتقال داد. در این حالت گل ها زودتر از موعد و در اردیبهشت ماه شکوفا می شوند.

گل پیازی زنبق رشتی

نام علمی: Hemerocallis fulva

نام انگلیسی: Orange Daylily

خانواده:   علف درختان (Xanthorrhoeaceae)

زنبق رشتی

رنگ های آتشین زنبق رشتی در بسیاری از مناطق کشور چشم ها را بسوی خود می کشد و گل های آن بسیار آشنا هستند. خصوصا در نواحی شمالی کشور در کنار رودخانه ها بسیار زیاد کاشته شده اند. زنبق رشتی بومی آسیا و از جنس سوسن یکروزه (Hemerocallis) است.

زنبق رشتی گیاهی علفی، چند ساله و خزان پذیر و دارای ساقه های ذخیره کننده از مواد غذایی (ریزوم) و ارتفاع آن بین 150-40 سانتیمتر است.

برگ های خطی شکل آن به طول 90-50 سانتیمتر است و پهنایی در حدود 12-5 سانتیمتر دارد.

گل های آن از شش گلبرگ تشکیل شده که از قسمت میانی باز می شوند. رنگ گل های آن نارنجی و یا نارنجی-قرمز است و بر روی ساقه های گل دهنده بلند و کشیده شکوفا می شوند. تعداد گل و غنچه ها بر روی ساقه گل دهنده زیاد و عمر هر گل فقط یک روز است.

فصل گلدهی زنبق رشتی تابستان است. اجزای این گیاه در کشسورهای آسیای شرقی در آشپزی کاربرد دارند

گونه Hemerocallis flava با نام انگلیسی Lemon Daylily بسیار شبیه گونه بالا است و رنگ گل های آن زرد و لیمویی است و آن را هم به نام زنبق رشتی می شناسند.

Lemon Daylily

نیازمندی های محیطی

خاک:

در تمام خاک هایی که زهکش خوب داشته باشد، به خوبی رشد می کند. همچنین این گیاه در خاک های فقیر هم رشد می کند.

آبیاری:

نیاز آبی آن متوسط است و زمانی باید آن را آب داد که سطح خاک رطوبت خود را از دست داده باشد.

نور:

برای گلدهی به نور کامل آفتاب نیاز دارد و حداقل 6 ساعت نور مستقیم آفتاب می خواهد.

دما:

به هوای گرم تابستان مقاوم است و همچنین ریزوم های این گیاه خزان پذیر، سرمای شدید زمستان را هم به خوبی تحمل می کند.

تکثیر:

روش تکثیر این گیاه تقسیم ریشه ها (ریزوم ها) است. برای این کار در اول بهار یا پاییز گیاه را از زمین خارج کرده و ریشه های آن را همراه با اندام هوایی به چند قسمت تقسیم نموده و دوباره به خاک می نشانند.

سوسن یکروزه (همروکالیس)

نام علمی: Hemerocallis

نام انگلیسی: Daylily

خانواده: علف درختان (Xanthorrhoeaceae)

سوسن یکروزه

هر چند که گل عزیز است و صحبتش را باید غنیمت شمرد و گل های همروکالیس هم یکروزه اند و عمر کوتاهی دارند ولی این گیاه صبح روز بعد باز به عشق آفتاب گلی تازه می رویاند و باغچه را از زیبایی خود محروم نمی کند.

جنس همروکالیس (Hemerocallis) در حدود 20 گونه دارد که امروزه آن ها را به عنوان گونه های وحشی می شناسیم. همانند (زنبق رشتی). این گونه ها بیشتر در آسیا بوده و در قرن بیستم به آمریکا و اروپا رفته و از آن زمان تا حال هزاران هزار رقم دو رگه از آن ها تولید شده است. این دورگه های تجاری امروزه به نام سوسن یک روزه(Daylily) معروف هستند. در گذشته همروکالیس در خانواده سوسنیان بوده و نام آن به همین دلیل سوسن یک روزه شده است. در صورتی که سوسنیان دارای پیاز هستند و همروکالیس ریزوم دارد.

نام همروکالیس نیز در یونانی به معنای زیبای یک روزه (beautiful for a day) است.

برگ های بلند خطی و شمشیر مانند و قوس دار آن به صورت متقابل می رویند و بوته علفی سبز و متراکم پدید می آورند. ارتفاع گیاه از ارقام پاکوتاه 30 سانتیمتری شروع می شود و در ارقام بلند به 150 سانتیمتر می رسد.

ساقه های گل دهنده بلند و کشیده است و تعداد گل و غنچه ها بر روی ساقه گل دهنده زیاد است و عمر هر گل فقط یک روز می باشد.

رنگ گل ها بسیار متنوع بوده و گلبرگ های آن طرح ها و رنگ های گوناگون دارد. هر گل شش گلبرگ دارد ولی گل های پر پر هم تولید شده است. قطر گل ها به 12 سانتیمتر می رسد.

فصل گلدهی در ارقام جدید متفاوت است و تنوعی از اول بهار تا پاییز دارد. به همین دلیل می توان ارقامی را با هم کاشت که زمان گلدهی متفاوتی داشته باشند و باغچه ما زمان بیشتری گل داشته باشد.

در کنار این ویژگی های برجسته باید اضافه کرد که تعدادی از ارقام معطر هستند.

نیازمندی های محیطی

خاک:

در تمام خاک هایی که زهکش خوب داشته باشد، به خوبی رشد می کند. همچنین این گیاه در خاک های فقیر از مواد غذایی هم رشد می کند. استفاده از کود گاوی پوسیده برای رشد بهتر گیاه مفید است.

آبیاری:

نیاز آبی آن متوسط است و زمانی آن را باید آب داد که سطح خاک رطوبت خود را از دست داده باشد. نسبت به خشکی مقاوم است ولی برای گلدهی خوب و گل های با کیفیت، آبیاری منظم مهم است.

نور:

برای گلدهی به نور کامل آفتاب نیاز دارد و حداقل 6 ساعت نور مستقیم آفتاب می خواهد. در مناطق شمالی کشور نیاز نوری آن بیشتر از 6 ساعت است.

دما:

به هوای گرم تابستان مقاوم است و همچنین ریزوم های این گیاه خزان پذیر، سرمای شدید زمستان را هم به خوبی تحمل می کند. همچنین این گیاه نسبت به هوای آلوده مقاوم است.

تکثیر:

روش تکثیر این گیاه تقسیم ریشه ها (ریزوم ها) است. برای این کار در اول بهار یا پاییز گیاه را از زمین خارج کرده و ریشه های آن را همراه با اندام هوایی به چند قسمت تقسیم نموده و دوباره به خاک می نشانند.

با کاشت بذر در بهار یا پاییز نیز می توان گیاهان جدید تولید کرد.

یاس رازقی، یاسمن رازقی

نام علمی: Jasminum sambac

نام انگلیسی: Arabian jasmine

خانواده: زیتونیان (Oleaceae)

باغچه به عطر دلپذیر یاس رازقی مغرور است و رنگ روشن و ملایم این گل ها نیز در زمینه سبز برگ ها چشم را می نوازد.

یاس رازقی گیاهی همیشه سبز است که به شکل بوته ای و یا گیاهی رونده تا 3 متر هم می تواند رشد کند. و اگر گیاه در گلخانه نگه داری شود، گل ها در کل سال بر شاخه جلوه گری و عطرافشانی می کنند.

یاس رازقی دارای ارقام بسیاری است که چند تا از معروف ترین آن ها عبارتند از:

Grand Duke of Tuscany

زادگاه آن ایران است، دارای رشد کندی است و قوی ترین عطر را نسبت به دیگر ارقام دارد. همچنین قطر گل های آن تا حدود 4 سانتیمتر هم می رسد که از این حیث هم “گل درشت ترین” رقم یاس رازقی ها است. می توانند در تمام سال گل بدهند؛ مخصوصا در تابستان ها. گیاهان مسن تر می توانند در یک زمان گل هایی متفاوت از نظر شکل و اندازه بدهند. گل های این رقم به گل های گاردنیا شباهت دارند و چند روزی بر شاخه می مانند و همانجا خشک می شوند. این گیاه باید برای داشتن ظاهر انبوه هرس شود در غیر اینصورت قد می کشد و دراز می شود. از این رقم دمنوش یاس نیز تهیه می شود؛ گل های کاملا گشوده را 15 الی 30 دقیقه در آب جوش دم می کنند.

این رقم نسبت به ارقام دیگر حساس تر بوده و نیاز به مراقبت بیشتری دارد. گیاهان استقرار یافته به خشکی مقاوم و به آبیاری زیاد حساس اند.

Belle of India

این رقم که زادگاه آن هند است و گل های آن بویی شیرین و سپیدترین رنگ را در میان یاس ها دارند. گلبرگ این گل ها کشیده و بیضی شکل هستند و زیبایی تحسین برانگیزی دارند. در میان ارقام دیگر، این رقم به نور و حرارت بیشتری نیاز دارد و برای شکل مطلوب باید مرتبا هرس شود. ظاهر آن مابین گیاهی بالارونده و درختچه است. از این رقم نیز دمنوش تهیه می شود. خاک آن باید همواره مرطوب بماند.

Maid Of Orleans

این رقم با گل های بسیار بویا و انبوهش در سراسر دنیا رایج شده است و می تواند هر سی چهل روز یکبار گل دهد که البته بستگی به درجه حرارت دارد. هر چقدر گرم تر، بهتر. عمر گل های آن 24 ساعت است ولی روز بعد با انبوهی گل های تازه جایگزین می شوند. این رقم کمتر از دیگر گونه ها به مراقبت نیاز دارد و سرعت رشد زیادی دارد. انسبت به دو گونه ای که در بالا معرفی شده اند، ظاهری بالا رونده تر دارد و برگ های آن نیز زیباتر و به رنگ سبز تیره است. برای درست کردن گردن آویزهای لوکس بکار می رود و در تهیه دمنوش نیز پر طرفدار است.

وقتی خاک، رطوبت خود را از دست داد آن را آبیاری کامل کنید. برای فرم مطلوب بایستی هرس شود.

Mysore Mulli  

با وجود رنگ سبز کمرنگ برگ ها که گاه به زردی می زنند، گل های این رقم انبوه و بسیار بویا هستند و نگهداری و به گلدهی واداشتن آن نیز بسیار آسان است. در صورت فراهم کردن فضای گرم و پر نور در تمام طول سال گل می دهد.

سرعت رشد آن زیاد است و وقتی خاک، رطوبت خود را از دست داد آن را آبیاری کامل کنید.

Arabian Nights   

این رقم گل های مشابه Maid of Olreans دارد اما تعداد گلبرگ های آن دوبرابر Maid of Olreans است، و البته به لحاظ اندازه به بزرگی گل های Grand Duke نمی رسند. ظاهر گیاهی بالا رونده را دارد و سرعت رشد آن سریع بوده و نسبت به سایه مقاوم است. خاک آن باید همواره مرطوب بماند.

 Malichat      

این رقم، دورگه ای کمیاب است که در تایلند متولد شده است. گل های آن چند طبقه و نسبت به بقیه ارقام کوچکتر است ولی به اندازه آنها رایحه قوی دارد. در تایلند این رقم برای ساختن حلقه های گردن آویز گل، مطلوب ترین است.

نیازمندی های محیطی

خاک:

یاس رازقی از گروه نباتات آهک گریز هستند و خاک گلدان آنها باید بکلی فاقد مواد آهکی باشد. خاک آن ها باید زهکشی عالی و دارای هوموس بسیار باشد. خاک ایده آل آن ها ترکیبی از سه قسمت خاک برگ پوسیده یا پیت موس+ دو قسمت شن شسته شده یا پرلیت+یک قسمت خاک معمولی باغچه است.

از کود های با فرمول 10-10-10 یا 20-20-20 با نصف غلظت آن می توان ماهانه در صورت گرم بودن هوا یا نگهداری در گلخانه استفاده کرد. در کود دهی افراط نکنید.

آبیاری:

ارقام مختلف نیاز آبی متفاوتی دارند. ولی به طور کلی نیاز آبی آن ها متوسط است یعنی اگر خاک آن ها مرطوب بود نیازی به آبیاری نیست. در فصل زمستان آبیاری را کم کنید.

نور:

این گیاهان در زیر نور آفتاب به شکل بوته ای انبوه رشد می کنند و رشد آن در سایه شبیه یک پیچک می شود با برگ هایی بزرگ تر و تیره تر. در ماه های گرم تابستان بهتر است گیاه را در مکانی قرار دهید که از آفتاب صبح و سایه بعد از ظهر بهره مند شود.

در صورتی که گیاه را در خانه نگه می دارید؛ نزدیک به پنجره های جنوبی قرار دهید تا نور کافی به آن ها برسد.

دما:

یاس رازقی در طول روز مکان هایی گرم و مرطوب را دوست دارد و شب ها، هوایی خنک. این گیاهان رطوبت هوا را دوست دارند و رطوبت 80-50 درصد ایده آل است. در صورت نگهداری این گیاه در گلخانه با رطوبت بالا، هوا باید به خوبی جریان داشته باشد.

با سرد شدن هوا و قبل از اینکه دما به 10 درجه برسد گیاه را به فضایی گرم تر انتقال دهید.

تکثیر:
یاس رازقی را معمولا از طریق خوابانیدن شاخه یا قلمه زدن تکثیر می کنند.

در روش اول شاخه های بلند یک یا دو ساله را که در قسمت پایین بوته قرار دارند انتخاب کنید، زیر هر شاخه، گلدانی را که از ماسه نرم پر شده قرار دهید و قسمت میانی شاخه را در داخل گلدان بکارید. لازم است هر سرشاخه شامل دو یا سه جوانه باشد. معمولاً یک ماه و نیم به طول می انجامد تا شاخه های خوابانیده شده کاملا ریشه دار شوند. برای سرعت بخشیدن به ریشه زایی شاخه ها بهتر است قبل از قرار دادن ساقه در ماسه، قسمتی از آن را که در ماسه قرار می گیرد با نوک چاقو خراش بدهیم. بعد از اینکه ریشه ها تولید شدند شاخه را از پایه مادری جدا می کنیم.

قلمه های این گیاه را در تابستان با طول 12-10 سانتیمتر تهیه می کنند.

درختچه همیشه سبز ازگیل ژاپنی

نام علمی: Eriobotrya japonica

نام انگلیسی: Loquat, Japanese medlar, Japanese plum, Chinese plum

خانواده:گلسرخیان (Rosaceae)

ازگیل ژاپنی

درخت گلابی جنگلی یا گلابی وحشی همین ازگیل ژاپنی زیباست که با برگ های کشیده براق و میوه های خوشمزه نارنجی کمرنگ یا زرد، هم در باغ های میوه درخت محبوبی است و هم بدلیل جلوه زیبا می تواند زینت بخش باغچه ها و باغ های بزرگ باشد.

ازگیل ژاپنی درختچه ای متراکم است با شاخه های گسترده و تاج کروی که ارتفاع آن پس از سال ها عمر، به 5 الی 10 متر و قطر تاج پوششی آن نیز به 5 الی 10 متر می رسد. فرم طبیعی آن متقارن است و بخاطر هرس پذیری اش، چنان که گفته شد کاربرد بسیاری در طراحی فضای سبز دارد.

برگ های ازگیل ژاپنی به طول 12 الی 20 سانتیمتر و پهنای 5 الی 10 سانتیمتر به صورت مجتمع بر شاخه می رویند؛ ساده، متناوب کمی دندانه دار هستند و سطح آنها شیاردار است. براق و به رنگ سبز تیره هستند و سطح زیرین آنها کمرنگ تر و پوشیده از کرک های مسی رنگ است. برگ های تازه روییده رنگ سبز کمرنگ تری دارند و که در کنار برگ های مسن تر و تیره تر جلوه چشم نوازی به این درخت می بخشند.

گل های سفید و کمی معطر ازگیل ژاپنی معمولا از آبان تا دی ماه با قطر 1 سانتیمتر بر گل آذین های 12 الی 15 سانتیمتری در انتهای شاخه ها شکوفا می شوند. ولی بسته به رقم این زمان فرق می کند. میوه ها تقریبا سه ماه بعد از گل دهی می رسند. در بعضی از ارقام میوه اول بهار و در بعضی اوایل تابستان می رسد.

میوه گلابی جنگی، مدور و گلابی مانند به رنگ زرد نارنجی، کمی معطر و در خوشه های 3 الی 10 تایی می رویند. این میوه ها آبدار و خوش طعم و کمی ترش هستند و حدود 2 الی 5 سانتیمتر طول دارند. ارقام زیادی از این درختان وجود دارد که تعدادی فقط برای تولید میوه هایی با کیفیت بهتر ایجاد شده اند.

از برگ این درخت چای با خواص درمانی تولید می شود.

بهتر است این درختان را هرسی سبک کرد تا میوه دهی آن کاهش نیابد. همچنین می توان از این درختان برای ساخت پرچینی جذاب استفاده کرد.

نیازمندی های محیطی

خاک:

ازگیل ژاپنی در بیشتر خاک ها از سبک شنی تا سنگین رسی به شرط داشتن زهکش خوب رشد می کند. در خاک های آهکی هم می تواند رشد کند ولی به خاک های شور مقاوم نیست.

به کوددهی در حد معمول احتیاج است. در صورتی کوددهی زیاد، گلدهی کاهش می یابد. اگر هدف میوه دهی نباشد می توان کمی کوددهی را بیشتر کرد. می توان با یک کودی مثل 6-6-6 و سه بار کوددهی در فصل رشد، نیاز گیاه را بر طرف کرد.

آبیاری:

به آبیاری در حد معمول نیاز دارد و رطوبت پایدار خاک به رشد آن کمک می کند. هر چند درختان استقرار یافته چند ساله به خشکی مقاوم هستند. این درختان نسبت به ماندن آب در پای خود حساس هستند.

نور:
به نور مستقیم آفتاب مخصوصا برای میوه دهی نیاز دارد. و در نیم سایه هم به خوبی رشد می کند. حتی این گیاه را در یک پاسیو پرنور هم می توان نگه داشت.

دما:

این درختان تا سرمای منفی 10 درجه هم زنده می مانند اما گل و میوه در دمای نزدیک به صفر از بین می روند. در صورت کاشت در گلدان، می توان این گیاه را در زمستان به داخل خانه آورد و همانند یک گیاه آپارتمانی از آن استفاده کرد.

تکثیر:

به راحتی می توان از طریق بذر آن را تکثیر کرد. البته وقتی هدف استفاده از گیاهی زینتی باشد این روش معقول است.

در صورتی که هدف میوه باشد باید از ارقامی استفاده کرد که کیفیت میوه آن ها از نظر طعم

چه از نظر سایز و یا کوچک بودن دانه ها، بهتر باشد. در این حالت برای تکثیر، از قلمه چوبی رقم مورد نظر استفاده می کنند.

برای داشتن درختان میوه ای با قد کوتاه، می توان از پیوند رقم مورد نظر بر روی پایه درخت “به” استفاده کرد. استفاده از روش پیوند باعث می شود درختان 3-2 سال بعد به بار بنشینند؛ که برای درختان تولید شده از بذر این زمان 8 سال به طول می انجامد.