درختچه گلدار بروگمانسیا (گل سُرنا)

نام علمی:  Brugmansia

نام انگلیسی: Angel’s trumpets

خانواده: بادنجانیان (Solanaceae)

درختچه گل سُرنا

نزدیک غروب رایحه گل های کشیده و سر به زیر بروگمانسیا یا گل سُرنا در باغچه می پیچد و شاپرک ها را به خود می خواند. این گیاه با سرعت رشد زیادش در طول 3 سال آنقدر قد می کشد که درختچه ای تحسین برانگیز می شود که می توان زیر چترِ انبوه گل هایش ایستاد و لذتی وصف نشدنی را تجربه کرد.

گل سرنا عادتی عجیب دارد که پیش از گلدهی شاخه اصلی آن، شبیه حرف Y انگلیسی، دوشاخه می شود و تمام گل های زیبای آن بر گره های این دو شاخه می رویند. روی گره ها، ساقه های ظریف گل و در انتهای آنها غلاف گل –در ابتدای رویش سربالا- می رویند. با رشد کردن گل ها در درون غلاف (کاسبرگ) و سر بیرون کردن غنچه ها از کاسبرگ، گل ها سر خم می کنند و مثل سرناهای رنگین از شاخه آویزان می شوند. از میان گونه های این گیاه، گیاهان نادری گل هایشان به جای آویختن از شاخه، رو به بیننده و افقی شکفته می شوند مثل رقم Berstein.

نکته جالب دیگر در رویش این گیاه این است که: برگ هایی که به دلیل نامعلومی پهنک آنها در دو سوی رگبرگ اصلی متقارن نیست، نوید شکل گرفتن اولین دوشاخه (اولین دوشاخه وقتی شکل می گیرد که گیاه به ارتفاع 80 الی 150 سانتیمتری رسیده باشد) را بر تنه گیاه  و بعد از آن رویش گل ها را به باغبان ریزبین می دهند.

گل بروگمانسیا آویخته، به شکل ساز ایرانی سُرنا، به طول 50-14 سانتیمتر است و گشودگی گل آن هم 35-10 سانتیمتر است. در میان گونه ها و ارقام مختلف آن گل هایی به رنگ های سفید، قرمز، صورتی، گل بهی و حتی سبز وجود دارد و شدت و ضعف رنگ در قسمت های مختلف گل های رنگین (غیر از سفید)، ترکیب چشم نوازی به وجود آورده است.

ساز سُرنا

برگ های ساده زیبای بروگمنسیا در حدود 30-10 سانتیمتر طول و 18-4 عرض دارند، اغلب دندانه های درشت دارند و پوشیده از کرک های ریز هستند.

 ***تمام قسمت های این گیاه خصوصاً دانه ها و برگ های آن در صورت بلعیدن سمی است. برای تفکیک گل بوقی (داتورا) از بروگمنسیا باید دانست گل های گیاه گل بوقی با زاویه ای عمود رو به سوی پایین دارند و میوه آن نیز سطحی تیغ دار دارد ولی گل های بروگمنسیا با زاویه ای مایل به سوی پایین روی می کنند و میوه آن هم مسطح است.

نیازمندی های محیطی

خاک:
این گیاهان دارای رشد سریع هستند و برای گلدهی به خاکی غنی احتیاج دارند. خاک این گیاهان باید زهکش عالی داشته باشد. اگر این گیاهان را در گلجا نگهداری می کنید حتما منفذ خروج آب را بزرگ در نظر بگیرید.

استفاده از کودی مثل 15-30-15 یا  10-50-10 هر 15 روز یکبار به گلدهی زیاد آن کمک می کند.

آبیاری:

این گیاه خاک مرطوب را دوست دارد. در صورتی که این گیاه را در گلدان نگه می دارید با آبیاری هر روزانه خاک را مرطوب نگه دارید. از خروج آب اضافی خاک مطمئن شوید و از غرقابی شدن آن بپرهیزید.

نور:
این گیاه آفتاب دوست است و به نور کامل آفتاب احتیاج دارد. اگر چه در نیم سایه هم رشد می کند. در مناطق جنوبی تر و گرمتر مکانی با آفتاب صبح و سایه بعد از ظهر مناسب تر است.

دما:

بهترین رشد را در مناطق مرطوب با روزهای گرم و شب های سرد دارد. این درختچه خزان پذیر است و سرمای زمستانی تا منفی 15 درجه را تحمل می کند.

تکثیر:
کاشت آن از طریق بذر به صورت مستقیم در محل کاشت پس از رفع آخرین سرمای زمستان معمول است.

انواع قلمه از قلمه چوب سخت، چوب نرم و نیمه سخت برای تکثیر آن امکان پذیر است.

گل یکساله آفتابگردان مکزیکی

نام علمی: Tithonia rotundifolia

نام انگلیسی:  Mexican sunflower

خانواده: گل ستارگان (Asteraceae)

آفتابگردان مکزیکی

از نیمه تابستان تا پاییز، گل هایی با رنگ های گرم و پرانرژی بر ساقه های گیاه آفتابگردان مکزیکی جلوه گری می کنند و پروانه ها را به خود می خوانند. این گل می تواند در گلدان نیز میهمانِ گرامی خانه شود و شورِ زندگی بخشِ آفتاب تابستانی را در فضای خانه بگستراند. و چنان که از نامش پیداست بومی مکزیک و آمریکای مرکزی است.

گل های دیسکی آفتابگردان مکزیکی به رنگ های نارنجی، قرمز-نارنجی و زرد-نارنجی هستند و قطر هر یک از آنها حدوداً تا 7?5 سانتیمتر می رسد. ساقه های بلند این گل ها در یک فصل حدود 120 الی 180 سانتیمتر قد می کشد. فصل گلدهی از نیمه تابستان تا سرمای پاییز است.

برگ های ضخیم ِسبز تیره به طول 7?5 تا 30 سانتیمتری گیاه، و عرض 5 الی 10 سانتیمتر یکپارچه یا چند تکه، عموماً شکلی بیضوی دارد که البته نوک آن کشیده تر است. لبه برگ ها کنگره دار و پشت آنها به نحو مشخصی کرک دار است؛ همچنین ساقه ها و تمام برگ ها از کرک نرم و خوابیده ای پوشانده شده اند.

رقم زیبای Torch در بین ارقام آفتابگردان مکزیکی با قد یک و نیم متری و گل های درخشان قرمز-نارنجی خود رایج ترین است. همچنین دو رقم Goldfinger و Fiesta Del Sol ارقام کوتاه قدی که حداکثر تا 90 سانتیمتر بلند می شوند. این ارقام برای باغچه های کوچکتر بسیار مناسب هستند و کاشت آن ها برای بیشتر فضا ها مقدور است.

***با سربرداری گل های خشک شده به طولانی شدن زمان گلدهی کمک کنید. حلزون ها می توانند به این گیاه صدمه بزنند.

نیازمندی های محیطی
خاک:
نیاز به خاکی با زهکش عالی دارد.در خاک های فقیر به خوبی رشد می کند. از تهیه خاکی غنی برای آن پرهیز کنید چون باعث رشد ساقه هایی زیاد و ضعیف می شود.

آبیاری:

به خشکی مقاوم است و نیاز به آبیاری کمی دارد.

نور:

حداقل به 6 ساعت نور کامل آفتاب احتیاج دارد.

دما:

گیاه گرما دوستی است که به خوبی گرمای هوای تابستانی را تحمل می کند. نسبت به سرما حساس است و خشک می شود. تا شروع سرما می تواند گل دهد.

تکثیر:

به آسانی با کاشت بذر در اوایل بهار در محل کاشت تکثیر می شود. گاهی بذرها در اواخر تابستان ریخته و جوانه می زنند و گیاهان جدید قبل از سرما به گل می نشینند.

گیاه آکواریومی لیمنوفیلا آکواتیکا

نام علمی: Limnophila aquatica

خانواده: Plantaginaceae

لیمنوفیلا آکواتیکا

رویشگاه: سریلانکا و هند

کاربرد: میانه و عقب آکواریوم

سرعت رشد: سریع

ارتفاع: 50-25  cm و  پهنا: 20-15  cm

نیاز نوری: متوسط تا زیاد، نیم وات در لیتر

میزان co2  مورد نیاز:  14-6 میلی گرم در لیتر  

دامنه سختی آب: 18-2

تحمل PH آب: 7?5 – 6?5

تحمل دما: 30-15 سانتیگراد

دمای ایده آل: 28-22 سانتیگراد

سطح نگهداری: متوسط  

روش تکثیر: قلمه های گرفته شده از سر شاخه ها و شاخه های جداشده از گیاهان مادری

این گیاه آکواریومی زیبا، با رنگ سبز روشن خود در تضاد با رنگ سبز تیره بقیه گیاهان، در هر آکواریومی می تواند چشم گیر باشد. اگر چندین بوته لیمنوفیلا آکواتیکا به صورت متراکم در آکواریوم کاشته شوند و در معرض نور مناسب قرار بگیرند، شاخسار نرم و ظریف سبز روشنشان منظری افقی در امتداد آکواریوم می سازد که چشمان تماشاگران را می نوازد. در آکواریوم های روباز این گیاه ساقه های خود را تا سطح آب می رسانند و گل های کوچک آبی رنگ می دهد.

گیاه یکساله تاتوره زینتی

نام علمی: Datura metel

نام انگلیسی: Devil’s trumpet

خانواده: بادنجانیان (Solanaceae)

تاتوره زینتی

گل های درشت تاتوره زینتی، اگر نزدیک آلاچیق و نشیمن باغ کاشته و پرورده شوند غیر از زیبایی چشم نوازشان، با رایحه دلپذیر و رنگ های ملایم به این فضاها آرامش می بخشند.

تاتوره زینتی در مناطق گرمسیری گیاهی چند ساله است ولی در مناطق معتدل و سرد به عنوان گیاهی یک ساله کاشت می شود. ساقه های علفی تاتوره زینتی در یک فصل رشد، به حدود 120-90 سانتی متر ارتفاع می رسد و گسترش عرضی آن نزدیک به یک متر است. این گیاه با اینکه ظاهرش نشان نمی دهد در مقابل باد و هوای بارانی مقاوم است و تمایل زیادی به گستردگی و پهن شدن بر روی زمین دارد.

این گیاه گل های بزرگ، بوقی شکل و به شدت عطرآلود دارد و به دلیل عطرشان برای پاسیوها، گلخانه ها، نزدیک به آلاچیق ها و گلجاهایی که بوی خوشایندشان به مشام برسد مناسب هستند.  رنگ گل ها متنوع تر از دیگر گونه های Datura و به رنگ های زرد کم رنگ، بنفش، سفید یا سفید با لبه های بنفش است. این گل ها حدود 20 سانتیمتر طول دارند و عرض گل گشوده 15-10 سانتیمتر است. گلدهی از اوایل تابستان شروع و تا سرد شدن هوا در پاییز ادامه دارد. گل این گیاه زنبورها، پروانه ها و پرندگان را به خود جذب می کند.

گل ها بر تنه شِبهِ درخت گیاه که برگ هایی به رنگ آبی مایل به خاکستری دارد می رویند.

ارقام زیادی از این گیاه تولید شده که هم گلبرگ ها دو ردیفه هستند و هم معطرند. رقم Ballerina با رنگ های بنفش، زرد و سفید و رقم  Blackcurrant Swirl با رنگی نقره ای-بنفش از معروف ترین ارقام تولید شده آن است.

اجزای گل بوقی در صورت بلعیده شدن سمی هستند.

گل  D. inoxia تاتوره تماشایی خیلی شبیه  D. metel است و ممکن است با هم اشتباه گرفته شوند، ولی D. metel برگ های تقریباً  صاف و بدون کرک دارد و میوه های آن گره دار هستند در حالیکه تمام بخش های گیاه  D. inoxia پوشیده از کرک هستند و میوه ای خاردار دارد.

نیازمندی های محیطی

خاک:

این گیاه خود را با انواع خاک ها تطبیق می دهد. بهترین عملکرد آن در خاک های غنی و هوموسی است که دارای زهکش خوب باشد.

آبیاری:

نسبت به خشکی مقاوم است. ولی برای گلدهی بیشتر آبیاری منظم در حد متوسط لازم است. از آبیاری سنگین خودداری شود.

نور:

برای گلدهی خوب به آفتاب کامل نیاز دارد ولی در نیم سایه هم به خوبی رشد می کند.

دما:

این گیاه در مناطق گرم به خوبی رشد می کند و گیاهی چند ساله به حساب می آید ولی در مناطق معتدله و سرد به عنوان گیاه یک ساله کاشت می شود.

تکثیر:

از طریق کاشت بذر می توان به آسانی این گیاه را تکثیر کرد. بذر ها را میتوان با شکافتن غلاف هایی که به گیاه خشک میشود؛ جمع آوری کرد.

سوسن باران

نام علمی: Zephyranthes

نام انگلیسی: Rainflower

خانواده: نرگسیان (Amaryllidaceae)   

سوسن باران

سوسن های باران گل های پیازی ظریف و زیبایی هستند که شرایط نسبتاً متنوعی از آب و هوا را تحمل می کنند. در جنس این گیاه حدود 70 گونه گیاهی تا کنون شناسایی شده اند که با دو رگه گیری هایی که در سال های اخیر و به منظور تولید انواع زینتی انجام گرفته است، تنوع این جنس را بسیار زیاد کرده است.

قطر پیازهای این گیاهان در گونه های مختلف،  بین 1?5 الی 5 سانتیمتر است و    اندازه و رنگ برگ ها نیز متفاوت است. برخی ظاهری علفی شکل دارند و برگ های برخی بلند و نسبتاً پهن است و رنگ آنها نیز بین سبز تا برنز متغییر است.

رنگ گل در بیشتر این گونه ها سفید، زرد یا صورتی است. هر چند در سال های اخیر ارقامی با رنگ های دیگر  نیز تولید شده اند. زمان گلدهی از اواخر بهار تا اوایل تابستان متفاوت است ولی اکثر نمونه های زینتی و پرورشی این گیاه در اواخر تابستان گلدهی دارند.  همچنین در همه انواع این گیاهان، برگ ها قبل از گل ها می رویند.

این گیاهان در موطن خود معمولاً بعد از ریزش یک باران شدید گل می دهند و به همین علت سوسن باران نام گرفته اند.

از گونه های معروف آن می توان:

 دو گونه  Z. atamasco و Z. candida با رنگ گل سفید  یا دو گونه Z.carinata و Z. rosea با رنگ گل صورتی و گونه Z.citrina با رنگ گل زرد نام برد که تصویر همه آنها به نام خودشان در گالری موجود است.

جنس هابرانتوس (Habranthus) بسیار شبیه جنس Zephyranthes است و نام انگلیسی هر دو Rainflower (سوسن باران یا سوسن بارانی) نام دارد. برای تسهیل شناخت و تفکیک آنها از یکدیگر، به جنس Habranthus سوسن بارانی و به جنس Zephyranthes سوسن باران نام نهادیم. 

برای تفکیک سوسن بارانی Habranthus از سوسن باران Zephyranthes نکته هاییست که باید مد نظر قرار بگیرد: گل های هر دو گیاه رو به بالا هستند ولی گلبرگ های Habranthus اغلب هم پوشانی دارند و پرچم های این گل در چهار اندازه مختلف هستند و همچنین شکل گل ها نامنظم است.

اما درباره Zephyranthes باید گفت که غالباً گلبرگ ها از مرکز گل از یکدیگر مجزا هستند، سه پرچم کوتاه هم اندازه و سه پرچم بلند هم اندازه دارد و گل ها تقریباً ستاره شکل هستند. 

نیازمندی های محیطی
خاک:

این گیاه خاکی کمی اسیدی و ارگانیک را دوست دارد و وجود خاکی با زهکش خوب برای آن لازم است. بنابراین می توان از مخلوط خاک برگ+شن+پیت موس و یا کوکوپیت+پرلایت +پیت موس برای کاشت پیازها استفاده کرد

آبیاری:
 زمانی که پیازها کاشته می شود خاک آبیاری می شود تا با افزایش رطوبت خاک، رشد پیاز تحریک شود. برگ ها حدود 3-2 هفته بعد از کاشت ظاهر می شوند. از زمان رشد برگ ها تا فرا رسیدن زمان گلدهی بهتر است گیاه را زمانی آبیاری کرد که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد. نزدیک به زمان گلدهی باید آبیاری را افزایش داد. بعد از گل دهی گیاه را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد.

در برخی از گونه های این گیاه لازم است 2-1 ماه در شرایط خشک به سر برند تا مجدداً برای گلدهی و رشد در سال بعد آماده شوند.

نور:
به مکان هایی با نور مستقیم آفتاب یا آفتاب-سایه نیاز دارند. وجود نور حتی بعد از گل دهی برای غذاسازی برگ ها و در نتیجه رشد پیازها در زیر زمین و تولید پیازچه ها ضروری است.

دما:

در مناطقی که در فصل سرما، دما سردتر از منفی 12 درجه می شود بهتر است که پیاز ها را از خاک درآورد و در محیطی گرم تر نگهداری کرد. در فصل تابستان مناطق گرم، گیاه را از تابش آفتاب بعدازظهر محفوظ کنید.

تکثیر:

با تقسیم پیاز های این گیاه هر 4 سال یکبار، می توان گیاهان دیگری به دست آورد.

کاشت بذر این گیاهان نیز ساده است و تکثیر به این طریق نیز مرسوم است.